F
Fırtına
Guest
Felç, vücudun bir kısmını hareket ettirme yeteneğinin yitirilmesidir. Bir veya birkaç kasın kasılma yetersizliğinden kaynaklanır ve genellikle beyinde, omurilikte, bir sinir veya kasta yaralanma sonucunda oluşur. Kısmi veya tanı olabilir ve genellikle duyu kaybıyla birlikte görülür.
Felce neden olan birçok faktör vardır; hepsi, beyinden kaslara gönderilen hareket emrini veren sinyallerin geçtiği sinir yolunun yaralanmasını veya kesintiye uğramasını içerir. Kesinti beyinde olabilir; en yaygın neden olarak inme, beyin tümörü, kanama veya enfeksiyon (beyin iltihabı) sonucunda meydana gelebilir. Omurilikte, örneğin travmadan kaynaklanan yaralanma, disk kayması (fıtık) ya da spondiloz nedeniyle omuriliğin baskılanmasıyla oluşabilir (bu da çok yaygındır)
Multipl skleroz isimli sinir hastalığı, poliomiyelit, çevresel sinir sisteminin motor sinir hücresi hastalıkları (nöropatiler) gibi omurilik hastalıkları ve kas distrofisi (kasın olmaması gereken yerde oluşması) gibi kas hastalıkları, felcin ikincil nedenleridir. Felcin türü ve derecesi hasarın çevresel sinirlerde veya merkezi sinir sisteminde (beyin ve omurilik) olmasına göre değişir. Çevresel bir sinir üzerindeki hasar belli bir kasın veya birkaç kasın hareket yeteneğinin yitirilmesine neden olur ve kasın gitıikçe zayıflamasıyla sonuçlanır. Merkezi sinir sistemindeki hasar, bir grup kasta zayıflığa veya kullanım kaybına neden olur, çoğunlukla uzuvlardan birinin tamamını etkiler. Kaslar, hareket ettirildiklerinde bükülmezler (kas sertliği); ama kaslarda zayıflama yoktur.
Baştaki ve boyundaki kafatası sinirlerinin felci yüz, boğaz ve göz kaslarında felce neden olur; konuşmada, yutmada zorluk ile bulanık ve çift görmeye neden olur.
Eğer her iki bacakta kısmi veya tam felç varsa (ve bazen gövde de), bu hastalık parapleji olarak bilinir. Eğer kollar da etkılendiyse kuadripleji olarak bilinir (tetrapleji olarak da adlandırılır) Bu hastalıklara, çoğunlukla travma (en çok yol kazaları ve spor yaralanmaları) sonucunda omuriliğin zedelenmesi neden olur; ancak omurilik tümörleri veya doğuştan kusurlar da bu duruma yol açabilir.
Boyun yaralanmaları, kuadriplejiyle sonuçlanabilirken, göğüste veya alt sırtta yaralanma parapleji sonuçlanabilir. Hemipleji, genellikle beyin tümörü veya inme sonucunda vücudun bir tarafındaki uçorganlann felç olmasıdır. Vücudun, beynin etkilendiği tarafının ters yönünde zayıflık veya felç oluşur. Omurilik zedelendiğinde genellikle, idrar ve bağırsak kontrolünün yitirilmesi, cinsel işlevin azalması, normal kan basıncının yitirilmesi, vücut ısısının denetimimin yitirilmesi, peklik ve nefes zorluğu gibi diğer yetersizlikler ortaya çıkar. Felcin tedavisi, altında yatan nedenin tedavisini gerektirir. Hasta anında müdahale yapılarak, hastaneye yatırılmalıdır; eğer nefes alma kasları etkilendiyse suni teneffüsle yoğun bakım sağlanmalıdır.
Omuriliğin daha fazla zedelenmesini engellemek için ameliyatla kemik parçalan veya tümör alınabilir. Çevresel sinir yaralanmaları sinir nakli, bir eklemi hareketsiz hale getirmek için ortopedik operasyonlar (eklemin sabitleştirilmesi) veya felçli kaslara yardım için, düzgün çalışan bir kas kirişinin nakliyle iyileştirilebilir.
Fizik tedavi ve rehabilitasyon felcin tedavisinde önemli rol oynar. Rehabilitasyonla kaybolan birçok işlevin yeri doldurulabilir veya iyileştirilebilir. Felçli kaslar için pasif egzersiz daimi işlevsizliğin engellenmesine yardım edebilir. Fizik tedavi eklem sertliğini önler.
Kaza geçiren ve boyun ağrısı veya omurilik yaralanması olasılığı olan birinin gerekli olmadan kesinlikle hareket ettirilmemesi gerekir. Yaralı kişinin boynu, bir ambulans veya acil servis gelene kadar hareketi engellemek için atel veya yastıklarla hareketsizleştirilmelidir.
mutlukal.com
Felce neden olan birçok faktör vardır; hepsi, beyinden kaslara gönderilen hareket emrini veren sinyallerin geçtiği sinir yolunun yaralanmasını veya kesintiye uğramasını içerir. Kesinti beyinde olabilir; en yaygın neden olarak inme, beyin tümörü, kanama veya enfeksiyon (beyin iltihabı) sonucunda meydana gelebilir. Omurilikte, örneğin travmadan kaynaklanan yaralanma, disk kayması (fıtık) ya da spondiloz nedeniyle omuriliğin baskılanmasıyla oluşabilir (bu da çok yaygındır)
Multipl skleroz isimli sinir hastalığı, poliomiyelit, çevresel sinir sisteminin motor sinir hücresi hastalıkları (nöropatiler) gibi omurilik hastalıkları ve kas distrofisi (kasın olmaması gereken yerde oluşması) gibi kas hastalıkları, felcin ikincil nedenleridir. Felcin türü ve derecesi hasarın çevresel sinirlerde veya merkezi sinir sisteminde (beyin ve omurilik) olmasına göre değişir. Çevresel bir sinir üzerindeki hasar belli bir kasın veya birkaç kasın hareket yeteneğinin yitirilmesine neden olur ve kasın gitıikçe zayıflamasıyla sonuçlanır. Merkezi sinir sistemindeki hasar, bir grup kasta zayıflığa veya kullanım kaybına neden olur, çoğunlukla uzuvlardan birinin tamamını etkiler. Kaslar, hareket ettirildiklerinde bükülmezler (kas sertliği); ama kaslarda zayıflama yoktur.
Baştaki ve boyundaki kafatası sinirlerinin felci yüz, boğaz ve göz kaslarında felce neden olur; konuşmada, yutmada zorluk ile bulanık ve çift görmeye neden olur.
Eğer her iki bacakta kısmi veya tam felç varsa (ve bazen gövde de), bu hastalık parapleji olarak bilinir. Eğer kollar da etkılendiyse kuadripleji olarak bilinir (tetrapleji olarak da adlandırılır) Bu hastalıklara, çoğunlukla travma (en çok yol kazaları ve spor yaralanmaları) sonucunda omuriliğin zedelenmesi neden olur; ancak omurilik tümörleri veya doğuştan kusurlar da bu duruma yol açabilir.
Boyun yaralanmaları, kuadriplejiyle sonuçlanabilirken, göğüste veya alt sırtta yaralanma parapleji sonuçlanabilir. Hemipleji, genellikle beyin tümörü veya inme sonucunda vücudun bir tarafındaki uçorganlann felç olmasıdır. Vücudun, beynin etkilendiği tarafının ters yönünde zayıflık veya felç oluşur. Omurilik zedelendiğinde genellikle, idrar ve bağırsak kontrolünün yitirilmesi, cinsel işlevin azalması, normal kan basıncının yitirilmesi, vücut ısısının denetimimin yitirilmesi, peklik ve nefes zorluğu gibi diğer yetersizlikler ortaya çıkar. Felcin tedavisi, altında yatan nedenin tedavisini gerektirir. Hasta anında müdahale yapılarak, hastaneye yatırılmalıdır; eğer nefes alma kasları etkilendiyse suni teneffüsle yoğun bakım sağlanmalıdır.
Omuriliğin daha fazla zedelenmesini engellemek için ameliyatla kemik parçalan veya tümör alınabilir. Çevresel sinir yaralanmaları sinir nakli, bir eklemi hareketsiz hale getirmek için ortopedik operasyonlar (eklemin sabitleştirilmesi) veya felçli kaslara yardım için, düzgün çalışan bir kas kirişinin nakliyle iyileştirilebilir.
Fizik tedavi ve rehabilitasyon felcin tedavisinde önemli rol oynar. Rehabilitasyonla kaybolan birçok işlevin yeri doldurulabilir veya iyileştirilebilir. Felçli kaslar için pasif egzersiz daimi işlevsizliğin engellenmesine yardım edebilir. Fizik tedavi eklem sertliğini önler.
Kaza geçiren ve boyun ağrısı veya omurilik yaralanması olasılığı olan birinin gerekli olmadan kesinlikle hareket ettirilmemesi gerekir. Yaralı kişinin boynu, bir ambulans veya acil servis gelene kadar hareketi engellemek için atel veya yastıklarla hareketsizleştirilmelidir.
mutlukal.com
