Kıdem tazminatı verilmesinin koşulları

Kıdem fonu rafa kalktı

İşçileri yakından ilgilendiren üç yasa seçim sonrasına bırakıldı. Böylece en çok tartışılan kıdem tazminatı fonu düzenlemesi de rafa kalkmış oldu.


Çalışma hayatının en tartışmalı konuları olan kıdem tazminatı, taşeronluk ve esnek çalışma bir başka bahara kaldı. Bürokratlar şu anda 3 alanda da çalışmaların sürdüğünü belirtirken; yasaların seçim öncesi çıkması içinse çok umutlu olmadıklarının altını çiziyor. Seçim öncesi ancak işçi ve işverenin uzlaşması durumunda bu 3 düzenlemenin gündeme gelebileceği, bunun da şu anda imkansız olduğu belirtiliyor. Kıdem tazminatında fon düzenlemesi ve taşeronluğun tüm alanlarda uygulanabilmesi çalışan kesimlerin tepkisini çekiyor.

Sihirli kelime ‘uzlaşı’

Çalışma hayatının uzun süredir tartışmalı konuları olan kıdem tazminatı, esnek çalışma ve alt işverenlik konusunda bir süredir çalışmaların hızı yavaşlatılmış durumda. Alt işverenlik konusunda haziran ayı içinde taraflara bir sunum yapılırken; kıdem tazminatı ise bir süredir gündeme getirilmiyor. Geçen günlerde Meclis’ten geçen ve Kalkınma Bakanlığı’nın hazırladığı 10. kalkınma planında ise, söz konusu düzenlemeler için “uzlaşı” aranacağı vurgusu yapıldı. Planda, esnek çalışma, kıdem tazminatı, alt işverenlik, sosyal diyalog, aktif ve pasif işgücü programları gibi alanlarda sosyal taraflarla birlikte uzlaşıyla ilerleme kaydedilmesi gerekmektedir” denildi. Diyalog çerçevesinde bireysel hesaba dayanan bir kıdem tazminatı sisteminin kurulacağı belirtilen planda, “Alt işverenlik uygulaması işçi haklarını dikkate alacak şekilde gözden geçirilecektir. AB normları çerçevesinde özel istihdam büroları aracılığıyla geçici iş ilişkisi uygulamaları yaygınlaştırılacaktır” denildi.

Sendikalar yasası çıkarıldı

Yeni yasama yılına bırakılan düzenlemelerle ilgili olarak işçi ve işverenin birçok görüş ayrılığı bulunduğunu belirten bürokratlar “Bir uzlaşı olması durumunda gelişme olabilir ama uzun yıllardır tartışılan ve uzlaşılamayan konulardan bahsediyoruz” ifadelerinde bulunuyor. Sendikalar ve toplu sözleşme yasası gibi kritik bazı yasaların çıkarıldığını belirten bürokratlar, “En azından o düzenlemeleri yapabildik” dedi.

Tarafların kırmızı çizgileri var

Kıdem tazminatı için getirilmek istenen sistem, Türk-İş’in kırmızı çizgisi niteliğinde. Türk-İş, işçilerin kazanılmış haklarından geriye dönüş niteliğinde herhangi bir düzenlemede genel greve gideceğini açıklamıştı. Alt işverenlikle ilgili düzenlemede de taşeronluğun tüm alanlara genişletilmek istenmesi işçinin tepkisini çekiyor.
 
Kıdem tazminatında yeni dönem

Kıdem tazminatında devlet güvenceli dönem başlıyor.

Hesaplamada yöntem değişiyor; kıdem tazminatı yıllık yerine aylık hesaplanacak.

Kıdem tazminatı için bir fon kuruluyor. Evlilik, askerlik ve ev alma dışında 15 yıldan önce bu fondan çıkılamayacak.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik, Ekim ayı sonunda Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'a sunulacak yeni kıdem tazminatı düzenlemesinin ilk ipuçlarını verdi.

Bakan Faruk Çelik'in bazı gazetelere yaptığı açıklamalara göre; şirket iflas etse bile kıdem tazminatı ödemesi, devletin garantisinde olacak. Fonda, her çalışan adına bireysel hesap açılacak.

Yeni sistem, işe yeni başlayanlar için geçerli olacak. Mevcut çalışanların ise isteğine bağlı.

Ayrıca işveren, şu anda toplu olarak ödenen kıdem tazminatını aylık olarak ödeyecek. Böylece kıdem yükü birikmeyecek.

Çelik, düzenlemenin çalışanların geçmiş ve geleceğe yönelik hak kaybına uğramayacağı şekilde hayata geçirileceğini ifade etti.
 
Milyonlarca çalışan için çok önemli haber!

Kıdem tazminatı sistemi sil baştan kuruluyor. İşveren yükünün azalmasını istiyor işçi tarafı ise çok hassas. Türk-İş herhangi bir değişikliği genel grev sayacağını belirtti. Hükümet ise ‘aranızda anlaşın' dedi. Peki ama, üzerinde çalışılan ve tartışılan düzenlemeler ne? İşte ipuçları...
Kıdem tazminatı ile ilgili çalışmalar netleşmeye başladı. Yapılacak düzenleme ile gerek işçi gerekse işveren yönünden yeni bir dönem başlıyor. Mevcut sistem neredeyse bütünüyle değişiyor. Bu arada kazanılmış haklar da korunuyor.
Kıdem tazminatı pek çok açıdan çalışma hayatının en önemli konusu. Yıllarca çalışan işçilerin emekli olurken veya işten ayrılırken işverenden almaları gereken kıdem tazminatının fon şeklinde düzenlenmesi konusu uzun süredir gündemde. Konu ile ilgili pek çok taslak üzerinden tartışmalarda bulunuldu.
Geçen hafta toplanan Çalışma Meclisi'nde de Türk-İş, Hak-İş, DİSK ve işveren temsilcileri tarafından konu genişçe tartışıldı. İşçi tarafı bu konuda çok hassas. Türk-İş kıdem tazminatındaki herhangi bir değişikliği genel grev sayacağını açıkça belirtti.

BİREYSEL KIDEM HESABI AVANTAJI
Mevcut sistemde, işçinin kıdem tazminatı "işverenin ödemesine" bağlı. İşverenin iflas etmesi ya da ödeme güçlüğü içine düşmesi halinde, işçinin kıdem tazminatı alması zorlaşıyor. Getirilmesi düşünülen sistemde, işçinin kıdem tazminatının "güvence" altına alınması amaçlanıyor. Bunun için de "bireysel kıdem tazminatı hesabı" kurulması öngörülüyor. Kıdem tazminatının, bireysel kıdem tazminatında birikecek olması ve biriken paranın da ayrıca nemalanması, işçi yönünden "önemli bir güvence" olacak.

FON BÜTÇE DIŞINDA
Kıdem tazminatı ile ilgili fonun bütçe kapsamı dışında tutulması suretiyle, işçinin kıdem tazminatına ayrı bir güvence sağlanıyor. Fonun denetimi Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu tarafından yapılacak.

ŞU ANDA ÇALIŞANLAR
Yeni kıdem tazminatı düzenlemesiyle ilgili olarak en çok merak edilen konu, mevcut hakların korunup korunmayacağıyla ilgili.Öncelikle belirtelim, mevcut kıdem tazminatı ile ilgili haklar "mevcut işverenin sorumluluğuna bırakılarak" korunuyor. Ancak, düzenleme yapılırken "fona aktarma yönünden" işverenlerin yükü de göz önüne alınacak.Halen çalışmakta olanların, kıdem tazminatı fonuna geçmesi, işverenlere ciddi bir yük getirebilecek. Bu nedenle, birikmiş kıdem tazminatlarının bireysel kıdem tazminatı hesabına aktarılması konusunda, işveren ve işçinin özellikle de "işverenin rızası" önemli. İşverenin buna yanaşmaması durumunda, yasadan önceki kıdem tazminatının muhatabı, "işveren" olacak.

EVLENEN KADINA TAZMİNAT YOK
Mevcut yasaya göre evlenen kadınlar, evlendikleri tarihten itibaren "bir yıl içinde" işten ayrılırlarsa, kendilerine birikmiş kıdem tazminatları ödeniyor. Yeni düzenlemede, evlenen kadınlara kıdem tazminatı ödenmesi kalkıyor. Bu düzenleme, çalışan nişanlı kızların evlenmelerini, son bir yıl içinde evlenen kızların, işten ayrılmalarını hızlandırması bekleniyor.

ASKERE GİDENLER
Mevcut yasaya göre, askere gitme nedeniyle işten ayrılanlara, "kıdem tazminatı" ödeniyor. Yeni düzenlemede, askere giden erkeklere kıdem tazminatı ödenmesi ile ilgili uygulamaya son veriliyor.

İŞİNE SON VERİLENE KIDEM TAZMİNATI VERİLMEYECEK
Mevcut sistemde, işverenin işine son verdiği işçiye, "kıdem tazminatı" ödeniyor. Yeni sistemde böyle bir zorunluluk olmayacak. Olaya bu yönüyle baktığımızda, işverenin işçinin işine son vermesi aşamasında, "kıdem tazminatı ödeme baskısı" olmayacak.

10 YILLIK ZAMANAŞIMI
Kıdem tazminatının, hak kazanıldığı tarihten itibaren, 10 yıl içinde fona başvurularak talep edilmesi gerekiyor. Bu süre içinde talep edilmeyen kıdem tazminatı zamanaşımına uğrayacak.

İŞÇİNİN MAAŞINDAN KESİNTİ
•Kıdem tazminatı nedeniyle, işçinin ücretinden herhangi bir kesinti yapılamayacak. İşverenler, fona ödedikleri tutarı, gelir ve kurumlar vergisi yönünden "gider olarak" kaydedebilecekler.

SÜRE 30'DAN 20'YE DÜŞEBİLİR
Kıdem tazminatında yapılması planlanan, işveren ve işçi taraflarınca birlikte oluşturulacak bir fon sayesinde kıdem tazminatı alacaklarının işçi adına birikmesinin sağlanması. Amaç işçi kendi isteğiyle de işinden ayrılırken hesabında biriken paranın kendisine ödenmesi. Ne var ki işçi tarafının bu noktada karşı çıktığı husus, fonda biriken paranın ödenmesi esnasında sıkıntılar yaşanabileceği endişesi. Bu endişeye sebep olan fon yönetiminin Türkiye'deki genel başarısızlığı. İşçi tarafının bir diğer endişe ise halen bir yıllık çalışma karşılığında 30 günlük brüt ücret kıdem tazminatı olarak verilirken fona devir halinde bu sürenin 20 güne düşecek olması.

TAŞERON DA BAŞLAYACAK
Kıdem tazminatı fonuna geçişte hükümet ısrarlı gözüküyor. Özellikle yeni çıkarılması planlanan taşeron yasasında taşeron işçilerinin kıdem tazminatı uygulamasının fon şeklinde düzenlenmesine kesin gözüyle bakılıyor. Bu noktada taşeron işçilerin zaten kıdem tazminatı hakkından yararlanamadıkları görüşleri ön plana çıkıyor. Ancak ortada bir sorun varken bu sorunu çözmek adına kıdem tazminatı fonunun düzenlenmesi akla yatkın bir gerekçe değil. Yani zaten taşeronda çalışanlar kıdem tazminatı alamıyorlardı, o zaman kıdem tazminatını fona devredelim bari daha az da olsa kıdem tazminatı alabilsinler demek çözüm değil.

GENİŞLEMESİ BEKLENİYOR
Kıdem tazminatı konusunda ortaya atılan ilk taslakta 1 yıllık kıdem için ödenecek brüt ücret 13 gün olarak belirlenmişti, şimdi bu sürenin 20 güne çıkarılacağı konuşuluyor. Bu da gösteriyor ki, taslağın eksik yönleri ve işçi tarafının itiraz ettiği bazı noktalar revize edilerek taşeron işçiler için başlatılacak fon uygulaması, tüm işçilere genişletilecek. Dolayısıyla kıdem tazminatında çok önemli değişimlere ve yeni döneme hazır olmak gerekiyor.
 
Kıdem Tazminatı Fonu Detayları

Kıdem tazminatı fonu hakkında merak ettiğiniz bir çok bilgiyi bu yazımızda paylaşacağız. Daha önceki yazılarımızda da kıdem tazminatı hakkında bilgiler paylaşmış olmamıza rağmen son düzenlemeleri de sizlere aktarmak istiyorum. Kıdem tazminatı fonu ve detayları.



Kıdem tazminatı konusunda mevcut işçilere iki seçenek sunulacak. Ya şimdiki işlerinden ayrılıncaya veya emekli oluncaya kadar mevcut sisteme devam edecekler. Ya da işverenle anlaşarak birikmiş haklarını, kendi adlarına açılacak kıdem tazminatı hesabına aktaracaklar.

Ancak, mevcut işçi, yeni sistem yürürlüğe girdikten sonra, çalışmakta olduğu işinden ayrılıp yeni bir işe girdiğinde yeni kıdem tazminatı sistemine tabi olacak. Çalışma Bakanlığı’nın uzun süredir üzerinde çalıştığı taslağa göre, ilk defa işe girecekler için yeni kıdem sistemi zorunlu olacak.

YENİ İŞE GİREN YENİ SİSTEME TABİ OLACAK

Mevcut işçiler ise o an çalışmakta oldukları işte çalışmaya devam ettikleri sürece eski sistemde kalabilecekler. Mevcut işçiler isterlerse işverenleriyle anlaşıp bugüne kadar birikmiş kıdem tazminatlarının topluca bireysel emeklilik sistemi gibi işleyecek kıdem tazminatı hesabına aktarılmasını talep edebilecekler. Mevcut işçiler, yeni bir işe girdikleri takdirde, çalışma hayatına ilk defa başlayan işçiler gibi yeni kıdem tazminatı sistemine tabi olacaklar. Mevcut sistemde bir yıl çalışan işçiler işten atıldıkları veya haklı nedenlerle kendileri iş akdini feshettikleri takdirde kıdem tazminatı alabiliyorlar. Ayrıca, kadınlar evlendikleri tarihten itibaren bir yıl içerisinde işten ayrıldıklarında, erkekler de askere giderken kıdem tazminatını alma hakkına sahipler.

Öngörülen sistemde ise yeni işe giren bir işçinin kıdem tazminatı hesabından para çekebilmesi için 15 yıldır sigortalı olması ve en az 3600 gün (on yıl) prim ödenmiş olması ya da konut alması gerekecek. Ancak, bu koşulları yerine getirse bile kıdem tazminatının tamamını değil, sadece yarısını alabilecek. Mevcut işinde biriken hesabı yeni sisteme dahil etmeyenlerden yeni işe girdiklerinde 15 yıllık sigorta şartı yeniden aranmaya başlanacak. Hesaptan bir defa para çekildikten sonra yeniden para çekilebilmesi için 1800 gün (beş yıl) prim ödenmesi koşulu aranacak. Kıdem tazminatının tamamının kendisi ya da vârislerince çekilebilmesi için işçinin emekli olması, ölmesi veya 5 yıl boyunca adına açılan hesaba hiç prim yatırılmaması gerekecek.

HAKLI SEBEP ARANMAYACAK

Yeni sistemde işçinin kıdem alabilmek için istifasını haklı bir nedene dayandırmasına gerek olmayacak. Ancak, tazminatı için en az 15 yıl bekleyecek.

İŞVERENİN SADAKAT ENDİŞESİ

Kıdem tazminatını kaybetme korkusunun ortadan kalkmasıyla işçiler açısından iş değiştirme özgürlüğü doğacak. Şu an kıdem tazminatını yakmamak için işten ayrılamayan işçiler, yeni sistemle, daha iyi ücreti gördüklerinde, çalışma koşulları kendileri için daha cazip olduğunda kolaylıkla iş değiştirebilecekler. Bu da işverenlerde nitelikli işçileri ellerinden kaçırma ve ücretlerde artış korkusu yaratıyor. Yeni sistemde, işveren eğer işçisi adına kıdem tazminatı primini yatırmazsa, nemasıyla birlikte ödeyeceği öngörülüyor. İşten ayrılan işçi priminin ödenmediğini görürse, alacağının peşine kendisi düşecek.

--1367772.jpg


İŞVEREN PRİMİ YATIRMAZSA

Yıllar süren davalarla tahsil etmeye çalışacak. İşçi sendikaları, çözüm olarak, bireysel hesaba dayalı kıdem tazminatı yerine devlet garantisinde fon olmasını, işverenin prim ödemesini yapıp yapmamasına bağlı olmadan işçinin tazminatının ödenmesini talep ediyor.

TARAFLAR NE İSTİYOR?

İŞÇİ:


-30 günlük süre korunsun.

-Bireysel hesap değil, devlet garantisinde fon olsun.

-İşveren kıdem primini yatırsa da yatırmasa da işçinin kıdem tazminatı ödensin.

İŞVEREN:

-Kıdem tazminatı 30 günden 15 güne indirilsin.

-Fon olsa da olur, olmasa da.

-Kendi isteğiyle istifa eden işçiye kıdem tazminatı ödenmesin, aksi takdirde işçinin işverene sadakati kalmaz.

HÜKÜMET:

-Her ay hesaba para yatırılırsa, tüm işçiler günü gelince kıdem alabilirler.

-Para şirketlerin aktifi yerine fonda değerlendirilirse yurtiçi tasarruflar artar, yatırımlara kaynak olur.

-Fon devlet garantisinde olmasın, bu durumda kıdem tazminatı ileride devletin üstüne kalabilir.

30 GÜNÜN KARŞILIĞI YÜZDE 8.3


Halen işçiler bir yıllık çalışmaya karşılık 30 günlük ücret tutarında kıdem tazminatı alabiliyorlar. Bu da yıllık ücretin yüzde 8.3’üne karşılık geliyor.

İşçi sendikaları, kıdem tazminatı için kesilecek primin ücrete oranının yüzde 8.3’ten düşük olması halinde kıdem tazminatının 30 günün altına düşeceğini belirterek karşı çıkıyor.

Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK), TOBB ve TÜSİAD gibi işveren örgütleri ise kıdem tazminatının 15 güne indirilmesini istiyor. İşverenlerin talebi kabul edilirse kıdem tazminatı için her ay yatırılacak prim oranı aylık ücretin yüzde 4-5’i tutarında olacak.

REEL ÜCRET ARTIŞI OLMAZSA İŞÇİ ZARAR EDİYOR

Hazine uzmanlarının hazırladığı farklı senaryolarda 15, 25, 35 yıllık nemalarla ele geçecek kıdem tazminatı tutarının karşılığı şöyle:

SENARYO 1: 15 yıllık çalışma, yüzde 5 reel faiz, yıllık yüzde 2.5 reel ücret artışı: (15 ay yerine) 11.7 ay kıdem tazminatı.

SENARYO 2: 25 yıl çalışma, yüzde 3 reel faiz, yıllık yüzde 1.5 reel ücret artışı: (25 ay yerine) 16.4 ay kıdem tazminatı.

SENARYO 3: 25 yıl çalışma, yüzde 5 reel faiz, yüzde 2.5 reel ücret artışı: (25 ay yerine) 23.5 ay kıdem tazminatı.

SENARYO 4: 35 yıl çalışma, yüzde 3 reel faiz, yıllık yüzde 1.5 reel ücret artışı: (35 ay yerine) 28.7 ay kıdem tazminatı.

SENARYO 5: 35 yıl çalışma, yüzde 5 reel faiz, yıllık yüzde 2.5 reel ücret artışı: (35 ay yerine) 36.1 ay kıdem tazminatı.

BES ŞİRKETİNİ İŞVEREN, FONU İŞÇİ SEÇECEK

Bireysel emeklilik sistemi şirketleri, kıdem tazminatı hesaplarını yönetmek üzere Hazine Müsteşarlığı’ndan yetki alacaklar. Kıdem tazminatının yatırılacağı bireysel emeklilik şirketini işveren seçecek. Tazminatın yatırılacağı fonun devlet tahvili mi, döviz mi, hisse senedi ağırlıklı mı olacağını ise işçi belirleyecek.

KIDEM FONU'NAYÜZDE 25 DEVLET KATKISI PLANI

Bireysel hesaba dayalı kıdem tazminatı sistemini en çok devlet istiyor. Devlet, 12 yılda 82 milyar lira biriken İşsizlik Sigortası Fonu’nda olduğu gibi kıdem tazminatı hesabında birikecek paraların tasarrufu artıracağını öngörüyor. Bu amaçla, işverenin yatıracağı tutarın yüzde 25’i kadar devlet tarafından katkı planlanıyor.
 

Ekli dosyalar

  • --1367772.jpg
    --1367772.jpg
    22.5 KB · Görüntüleme: 123
Geri
Üst