Menopoza Girerken Kadınların Dikkat Etmesi Gerekenler

Menopoza girmek ne demektir?
Menopoza girmek yumurtalık (over) fonksiyonlarının azalması neticesinde kadının tamamen adet görmez hale gelmesi demektir. 1 yıl süreyle hiç adet görmeyen kadın artık kesin menopoza girmiş kabul edilir, bundan önce adet düzensizlikleri ve bazı şikayetlerin olduğu dönem ise menopoza geçiş dönemidir.

Menopoz yaklaşırken:
Menopoza girme yaşı ülkemizde yaklaşık olarak 46-48 civarındadır. Menopoza yaklaştığına dair belirtiler hisseden bir kadının kadın hastalıkları ve doğum uzmanına başvurması gerekir. (Bkz: menopoza girdiğimi nasıl anlarım?) Kadın hastalıkları ve doğum uzmanına başvuran kadının öncelikle jinekolojik muayenesi ve ultrasonografi, gerekirse menopoza girdiğini netleştirmek için bazı hormon tahlilleri yapılır. Bunların sonucunda menopoz teşhisi konan kadınların kan biyokimya, kolesterol, şeker v.b ölçümleri değerlendirilir, kemik mineral yoğunluğu (BMD) değerlendirilir, meme muayenesi ve gerekirse mamografi, meme ultrasonu gibi tetkikler yapılır, rahim ağzından smear alınır. Menopoza giren kadınların doktorları tarafından farklı bir şekilde belirtilmedikçe en geç yılda bir jinekolojik muayene ve diğer tetkikler ile değerlendirilmesi gerekir.

Menopoza giren kadınlar nelere dikkat etmelidir?
- Öncelikle doktor muayenelerine ve yıllık (veya daha sık) randevularına aksatmadan uymalıdırlar.
- Dengeli ve sağlıklı beslenme konusuna her zamankinden daha çok özen göstermelidirler çünkü bu dönemden sonra kalp damar hastalıkları, kemik erimesi ve diğer bazı sağlık sorunları açısından artış izlenebilir. Menopozda beslenme konusunda ayrıntılı bilgiye buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.
- Doktorlarının önerileri doğrultusunda düzenli egzersiz ve spor yapmalıdırlar.
- Menopoza girerken kadınlar hemen korunma yöntemlerini bırakmamalıdır. 50 yaşından önce menopoza giren kadınlar 2 yıl adet görmeyene kadar korunmaya devam etmelidir. 50 yaşından sonra menopoza giren kadınlar 1 yıl aralıksız adet görmeyene kadar korunmaya devam etmelidir. Bu dönemde korunma yöntemleri hakkında ayrıntılı bilgiye buraya tıkayarak ulaşabilirsiniz.
- Aşırı ve uzun süren kanama olması durumunda hemen doktora başvurulmalıdır.
- Menopoz şikayetleri (ateş basması gibi) için doktora danışmadan hiçbir ilaç, bitkisel yiyecek ve içecekler, kürler, otlar, çaylar v.b uygulanmamalıdır.

Menopoza girerken adet düzensizlikleri, aşırı kanama olur mu?
Menopoz dönemi yaklaşırken adet düzensizlikleri olabilir, genellikle adetlerde seyrelme, düzensizleşme olur ancak bazen sık ve aşırı adet kanamaları da olabilir. Her adet düzensizliği menopoz anlamına gelmez, bu nedenle doktorunuza başvurmadan menopozdan şüphelenmemeniz gerekir.

Menopoza girerken veya girdikten sonra hamile kalınır mı?
Menopozun ilk yıllarında çok nadiren olabilecek bir yumurtlama neticesinde gebelik oluşma riski vardır. Bu nedenle belli bir süre daha korunmak gerekir. Bu konu hakkınd ayrıntılı bilgiye buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.

Menopoza girmek istiyorum?
Bazen hastalar menopozun yaklaştığı yıllarda yaşadıkları sıkıntılar, şikayetler ve adet düzensizlikleri nedeniyle bir an önce menopoza girmek ve bunlardan kurtulmak isterler. Bu amaçla doktorlarına başvururlar. Bu tür durumlarda hastanın şikayetlerini rahatlatmaya yönelik tedaviler uygulanır. Hastanın yumurtalık fonksiyonlarını bir anda bitirecek ve tamamen menopoza girmesini sağlayacak bir ilaç veya tedavi şekli yoktur. Zaman içerisinde hastanın tamamen menopoza girmesi beklenir.

Erken menopoza giren kadınlar ne yapmalı?
Erken mneopoza giren kadınlar için de öneri ve yapılan tetkikler, tedaviler benzerdir. Düzenli doktor kontrolüne devam edilmesi gerekir. Bu hastalar menopoza daha erken yaşta girdikleri için hayatlarının daha fazla kısmını menopozda geçireceklerdir, bu nedenle kemik erimesi (osteoporoz) benzeri risklere daha fazla maruz kalacaklardır. Ancak beslenme ve egzersiz konularında özenli davranarak, gerekirse ilaç tedavileri ile bu riskler minimuma indirilebilir.

Rahat bir menopoz için altın öneriler!

İşte sorunsuz bir menopoz dönemi geçirmenin yolları!


Menopozun, kadınlarda ateş basması, terleme, uykusuzluk ve sinirlilik gibi sorunların yaşanmasına neden olduğu belirtildi. Sonra Oku

Menopozun, kadınlarda ateş basması, terleme, uykusuzluk ve sinirlilik gibi sorunların yaşanmasına neden olduğu belirtildi.

Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Alp Çeliker, rahat bir menopoz dönemi için sağlıklı beslenmenin şart olduğunu söyledi. Op.Dr. Alp Çeliker, sağlıklı bir yaşam için beslenmenin öneminin büyük olduğunu belirterek, “Menopoz dönemini rahat yaşamak ve hastalıklardan korunarak geçirebilmek için sağlıklı beslenmeyi ön plana çıkarmak gerekir” dedi.

SEBZE VE MEYVE AĞIRLIKLI BESLENME

Menopoz döneminde sebze ve meyve ağırlıklı beslenmek gerektiğini ifade eden Dr.Çeliker, şöyle konuştu: “Aynı zamanda bu dönemde görülebilecek kolesterol yükselmesi gibi sorunlardan korunabilmek için de kırmızı et yerine beyaz eti tercih etmek gerekir. Menopoz ile birlikte en sık görülen sorunlardan biri de kemik erimesidir. Kemik erimesine karşı süt ve sütün ürünlerinin tüketimine ağırlık verilmelidir. Kan şekeri düzeyi de sağlıklı bir menopoz için önemli. Kan şekerini yükseltmeyen kompleks karbonhidratlar seçilmelidir. Beslenmede fazla sodyum almak hem bu dönemde oluşabilecek kalp damar hastalıkları riskini artırır hem de idrarla kalsiyum kayıplarını artırarak osteoropoza zemin hazırlar. Bu nedenle yiyeceklerdeki tuz miktarı azaltılmalı ve fazla tuzlu hazır gıdalardan uzak durulmalıdır.”

ÇAY, KAHVE VE GAZLI İÇECEKLERDEN UZAK DURULMALI

Çay, kahve, kola, çikolata, kakao gibi kafein içeren yiyecek ve içecekler yerine bitkisel çayların tercih edilmesi gerektiğini söyleyen Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op.Dr. Alp Çeliker, şunları kaydetti: “Menopoz döneminde görülen uykusuzluk, sıcak basması ve osteoporoz için de kafein tüketimini azaltmak gerekir. Sigarayı bırakarak kalp damar hastalığı, kanser, inme ve birçok hastalık riskinin büyük ölçüde azalacağı unutulmamalıdır. Bu nedenle sigarayı bırakarak daha sağlıklı bir yaşam için adım atılmalıdır."
Menopoz dönemiyle birlikte kilo alımının gündeme gelebileceğini anlatan

Çeliker, sözlerini şöyle sürdürdü: "Ancak, sağlıklı beslenerek ve spor yaparak bu problemden kurtulabilirsiniz. Menopoz döneminde kilo alabilirsiniz. Kilo vermek için aç kalmak yerine, günde üç öğün yiyip ara öğünlerde de meyve ve tok tutucu hafif gıda tüketilmelidir. Her kadın 20’li yaşlarından itibaren düzenli bazı kontroller yaptırmalıdır. Menopoz ile birlikte bu kontrollerin sıklığı artırılmalı, yıllık mamografi, jinekolojik muayene ve tetkiklerin doktora danışılarak planlanması gerekir.”

Menopozda Beslenme

Beslenmenin önemi tartışmasızdır. Helede menepoz döneminde iseniz bu önem çok daha etkin bir hal aldı demektir. Kalsiyum eksikliği menopoz döneminde çok etkili olacak ve işte ozaman nekadar büyük bir kayıp olduğunu fark edeceğiz. İş işten geçmeden beslenmeye dikkat! Menopozla birlikte bozulan hormonal dengeleri düzenli beslenmeyle bir nebzede olsa toparlama yoluna gidebilmeyi denemekten kaçınmamalıyız.


Kadınların korkulu rüyası menopoz elbet bir gün kapıyı çalacak. Tıptaki gelişmeler ve genel bilinçlenme ile biraz daha barışılmış bu dönemde beslenmeye bağlı olarak bazı sorunlar görülüyor. Bunların en önemlisi osteoporoz.

Özellikle yaşlı kimselerde ve menopoz döneminin sonundaki kişilerde görülen, osteoropoz kemik yapısının bozulması olarak tanımlanan bir hastalık. Başlıca üç ana nedene dayanıyor: Östrojen hormonunun azalması, fiziksel aktivite azlığı ve besinsel nedenler.

Kemik yapısında bulunan bazı besin öğelerinin uzun vadede yetersiz alınmaları veya emilim bozuklukları sorunun besinsel kısmını oluşturuyor. Yüksek lifli diyetler, aşırı alkol, sigara ve kafein tüketimi, hatalı beslenme ve kalsiyum eksikliği osteoporoz için zemin oluşturuyor. Bu dönemde idrar yoluyla kalsiyum atılımı fazla olduğundan, diyet uygulanarak kalsiyum alınması gerekiyor.

Kemiklerin temel yapısını oluşturan önemli bir mineral olan kalsiyum, sadece diş ve kemik gelişiminde etkili olmakla kalmıyor, sinir iletimi, kalp atımının denetimi için de gerekli oluyor. Menopoz öncesi günlük 1000 mg kalsiyum gereksinimi bu dönemde 1500 mg kadar oluyor. Bu da gösteriyor ki, beslenme biçiminizi düzenlerken kalsiyum içeren kaynaklara ayrıca özen göstermeniz çok önemli.

En iyi kaynak peynir, yoğurt gibi süt ürünleri. Yeşil yapraklı sebzeler, kurubaklagiller, kurutulmuş meyveler, susam, fındık, pekmez gibi ürünlerse iyi kaynaklar arasında yer alıyor. Limon, portakal, çilek, yumurta ise orta derecede kalsiyum kaynağı. Tahıllar, etler ve diğer taze sebze ve meyvelerse idare eder cinsinden.

Besinlerin 100 gramı esas alınarak birkaç örnek verelim. Yağlı inek sütü 119 mg, koyun sütü 193 mg, yoğurt 120 mg, yağlı beyazpeynir 162 mg, kaşarpeyniri 700 mg, kurufasülye 145 mg, roka ve maydanoz 200 mg, asma yaprağı 400mg, portakal, mandalina 40 mg, limon 26 mg, çilek 21 mg, bulgur 36 mg, makarna 27 mg, dana, koyun ve tavuk 11 mg, pekmez 400 mg, fındık 200 mg oranında kalsiyum içeriyor.

Kalsiyum, fosfor dengesinin iyi olması, ince bağırsakların üst bölümlerindeki asit tepkimesinin oluşması (meyvelerde bulunan sitrik asit ve yoğurttaki laktik asik varlığı ile oluşuyor), D vitamininin ve kalsiyumu bağlayan proteinlerin varlığı gibi etmenler de önem kazanıyor. Bu dönemin en iyi atlatılabilmesinin bir koşulu da dengeli beslenme alışkanlığı…

Menopoz Döneminde Uygulanacak Beslenme Taktikleri

Bir kadının adet görmediği süre üst üste en az iki ay olmuş ise menopoza girmiş olarak kabul edilmektedir.

Menopozun belirtileri nelerdir? • Sıcak basması, terlemeler en çok görülen ve en tipik menopoz belirtileri olarak bilinmektedir.
• Depresyon, uykusuzluk, sinirlilik ve yorgunluk şikayetleri menopoz dönemi öncesinde hissedilmeye başlayabilir.
• Adet düzeninde değişiklikler, adetlerde gecikmeler, az ya da fazla miktarda veya uzamış adet dönemleri; menopoz öncesi dönemde karşılaşılan hormonal değişikliklerin belirtisidir.
• Kilo alma bir menopoz belirtisi değildir ve genelde menopozdan çok önce başlar ve menopoz süresince devam edebilir. Kişinin beslenme alışkanlıkları ile doğru orantılıdır.

Uzun dönem etkileri nelerdir?

• Osteoporoz: Kemik erimesi ve sonucunda ortaya çıkan kırık riskinde artış, menopoz sonrası en önemli sağlık problemidir. Özellikle omurga, kalça ve bilek kırıklarında artış görülür. Omurga kırıkları ciddi bel ve sırt ağrılarına yol açarken, kalça kırıkları menopoz sonrası dönemde önemli sorunları beraberinde getirir.

• Kalp ve damar sistemi: Sigara ve alkol kullanımı, şeker hastalığı ve yüksek tansiyon, kalp-damar hastalığı riskinde artışa yol açmaktadır. Özellikle 40 yaşından önce menopoza girilmişse kalp-damar hastalığından dolayı ölüm riski her yıl için %5 oranında artmaktadır. Erken menopoz nedeni ne olursa olsun kalp-damar hastalığının oluşumu açısından dikkatli olunmalıdır.

• Kanser: Menopoz ile birlikte kanser riskinde belirgin bir artış yoktur. Bazı kanserlerin ilerleyen yaşlarda ortaya çıkması veya menopoz süresince kullanılan ilaçların etkilemesi ile artış olabilir. Yıllık kontrollerin amacı bu kanserlerin erken tanınmasını sağlamaktır.

• Kilo problemi: Menopoz döneminde kişiye göre değişmekle birlikte; yavaşlayan metabolizma ile günlük kalori ihtiyacı 250-400 kcal düşürülebilir. Bireye özel doğru ve dengeli bir beslenme programı belirlenmeli ve düzenli egzersiz alışkanlık haline getirilmelidir.

Menopozda beslenmenizde dikkat etmeniz gerekenler nelerdir?
• Herhangi bir ilaçla tedaviye başlamadan önce yaşam tarzı ve beslenme alışkanlıklarının düzenlenmesi gerekmektedir.

• Sigara ve alkol gibi sağlığı olumsuz etkileyen alışkanlıklardan vazgeçilmelidir.

• Sigara ve alkol kullanımının; kalp-damar hastalıkları, diyabet, inme, tansiyon, depresyon gibi hastalıkları tetiklediği unutulmamalıdır. Ayrıca menopozda meydana gelen komplikasyonları olumsuz etkilemektedir.

• Düzenli egzersiz yapmak, oksijen kapasitesini geliştireceği gibi sıcak basmaları üzerinde olumlu etkiye yol açar ve kemik erimesini azaltır.

• Obezite, menopozda meydana gelen belirtileri artırmaktadır. Bu sebeple dengeli bir beslenme programı oluşturulmalıdır

. • Metabolizma yavaşladığı için az ve sık beslenme önemlidir. Gün içerisinde 4-6 öğün besin alınmalıdır.

• Beslenme düzeninde; yağ, tuz ve şeker üçlüsünün tüketimi kısıtlanmalı, bu üçlünün meyve-sebze, beyaz et ve süt ürünleri tüketerek doğal yollarla alımı sağlanmalıdır.

• Kuru baklagiller, menopoz döneminde doğal östrojen hormonunun salgılanmasını sağlayan değerli besinlerdir.

• Aşırı baharatlı yiyecekler, aşırı kafeinli içecekler, salamura tarzı aşırı tuzlu besinler sıcak basmalarını tetikleyebilir. Tüketim miktarlarına dikkat edilmelidir.

• Menopoz sonrasında günlük kalsiyum ihtiyacı artmaktadır. Düzenli egzersiz ile günlük 1500-1700 mg kalsiyum alımı menopoz sonrasındaki süreçte kemik yoğunluğunu artırmaktadır.

• Menopoz döneminde; kalsiyum (Ca), D vitamini, balık yağı (omega-3) ve resveratrol; menopoz döneminde stres, yetersiz uyku, yorgunluk gibi olumsuzlukları engelleyerek sağlıklı bir yaşama yardımcı olacak takviyelerdir.

Menopoza Girdiğimi Nasıl Anlarım

Menopoza girmek nedir?
Bir kadının yumurtalık aktivitesinin azalması sonucunda adetlerinin tamamen kesilmesi durumuna menopoz denir. Adet görmemeye neden olan başka bir nedne yoksa 12 ay boyunca kadının adet görülmemesi durumunda kesin menopoz teşhisi konulur. Ülkemizde ortalama menopoza girme yaşı 46-48 civarındadır, dünyada ortalama menopoz yaşı 51 civarındadır.

Menopoz teşhisi (tanısı) nasıl konur?
Premenopoz terimi menopoz öncesi yani adetlerin tamamen kesilmesinden önceki bir kaç yılı tarif eder. Bu dönemde yumurtalık hormonları yavaş yavaş azalır ve adet düzensizlikleri meydana gelir, kadının hamile kalma yeteneği çok azalır. Bu dönemde kanda bakılan FSH hormonunda yükselmeler başlar. FSH hormonu kanda adetin ilk günleri genellikle 3. günü bakılarak değerlendirilir. Bu hormondaki yükselmenin başlıca nedeni İnhibin hormonundaki düşmedir. Yumurtalıklarda bulunan foliküller yani yumurta hücreleri azaldığından İnhibin hormonu üretimi azalır, bu da beyinden salgılanan FSH hormonunun artmasına neden olur. FSH hormonunun artmasının asıl nedeni östrojenin azalması değildir, İnhibinin azalmasıdır. Bu dönemde östrojen seviyeleri normal olabilir. Bu nedenle menopoz teşhisi konulurken östrojen değerinin pek önemi yoktur, önemli olan FSH değeridir. Östrojen, progesteron ve LH hormonu seviyeleri bu dönemde genellikle değişmez menopoz teshisinde önemli değildir. Teşhisde en önemli kriterler muayene ve kanda bakılan FSH hormon düzeyidir. Sadece ultrason ile menopoz teşhisi konulamaz. Menopozun tanımı 12 ay aralıksız adet görmeme olduğu için aslında kesin teşhis için bu sürenin geçmiş olması gerekir, yani son teşhis geriye dönük olarak konur.

Menopoza girdiğimi nasıl anlarım?
Bir kadın yukarıda anlatılan belirtilere bakarak veya adet düzensizliği, adet gecikmesi gibi bulgulardan yola çıkarak menopoz girdiğini anlayamaz. Bu tür belirtilere yol açan menopoz dışında bir çok hastalık vardır. Bu nedenle menopoz teşhisi sadece doktor tarafından muayene ve bazı tahliller yapılarak konulabilir. Yukarıda da belirtildiği gibi teşhisde en önemli kriterler muayene ve kanda bakılan FSH hormon düzeyidir. Sadece ultrason ile menopoz teşhisi konulamaz.

Bir kaç aydır adet görmüyorum, adetlerin düzensizleşti acaba menopoza mı giriyorum?
Bu hastaların en çok şüpheye düştüğü durumdur. Bu tür şikayetler özellikle 43-55 yaşlarından sonra menopozun yaklaştığını gösterebilir daha genç yirmili ve oyuzlu yaşlarda pek menopoz şüphesi yaratmaz ancak yine de muayene edilmeden kesin netice bilinemez. Bir kadında adet görememe, adet düzensizliği, adetlerde seyrekleşme, kanama miktarında azalma gibi belirtilere neden olabilen menopoz dışında da bir çok hastalık vardır. Guatr, bazı hormon bozuklukları, bazı kistler, myomlar, stres, psikolojik durumlar adetlerde çeşitli düzensizliklere neden olabilir. Bu nedenle doktorunuza muayene olmadan belirtilerinizin menopoz göstergesi olduğundan emin olamazsınız.

Menopoza giren kadınlar ne yapmalı?
Mutlaka bir kadın hastalıkları ve doğum uzmanına (jinekolog) başvurarak muayene olmalıdır. Menopoz teşhisi kesin olarak konulduğu taktirde bazı kan tahlilleri, smear tahlili, kemik erimesi için yapılan BMD filmi ve gerekliyle mamografi gibi tetkikler yapılacaktır. Sonuçta gerekirse menopoz şikayetleri için veya kemik erimesi için ilaçlar başlanacaktır. Menopoza giren kadınların yılda bir jinekolojik muayene olmaları gerekir.

Menepoza giren kadınlar adet görür mü?
Menopozun yaklaştığı yıllarda (premenopoz yılları) seyrek de olsa bir kaç ayda bir adet görülmesi normaldir. Ancak 12 ay boyunca adet görememe durumu gerçekleştikten sonra kesin menopoz teşhisi konulmuşsa artık bundan sonra adet (regl) veya başka bir kanama olmaması gerekir. Herhangi bir vajinal kanama olması durumunda ise nedeninin araştırılması için mutlaka doktora başvurulmalıdır. Menopoz sonrası olabilen kanamalar hakkında ayrıntılı bilgiye buraya tıklayarak ulaşabilrisiniz.

Menopoza girene kadar hamilelikten korunma yöntemlerine gerek var mıdır?
Menopozun yaklaştığı 44-45 yaşlarından sonra kadınların hamile kalması oldukça zorlaşır ancak imkansız değildir, bu nedenle çocuk istemeyen çiftlerin mutlaka tamamen manopoza girene kadar korunmaları gerekir. 1 yıl boyunca hiç adet görmeme durumu gerçekleştikten sonra artık korunma yöntemleri bırakılabilir. İleri yaşlarda hangi doğum kontrol yöntemleri kullanılabilir konusunda doktorunuza danışmalısınız, doktora danışmadan rastgele kullanılan doğum kontrol yöntemleri sakıncalı durumlara neden olabilir. Doğum kontrol yöntemleri hakkında ayrıntılı bilgiye buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.

Aşırı şeker tüketimi vücudunuzun insülin dengesini bozabilir. Vicüdunudaki hücreler ihtiyaç duyduğu enerji için şekeri kullanır fakat fazla tüketirseniz kan dolaşımınıza zarar verebilir, diyabet hastalığına öncülük edebilir.

Uyku düzeninizin bozuk olması en az şeker tüketimi kadar dikakt etmeniz gereken bir konudur. Uyku eksikliği kortizol seviyenizi yükseltir ve bu da daha stressli olmanıza yol açar. Bu durum sizi daha fazla abur-cubur yemenizi teşvik eder. Bu kısır döngü vücudunuza aldığınız abur-cuburlar sayesinde şeker seviyenizde gözle görülür bir artış sağlar.

Leptin hormonu açlık seviyenizi ayarlar. Uyurken yemek yemenize gerek yoktur ancak aç yattığınızda tüm gece leptin seviyeniz artacak ve sabah ekstra aç olarak uyanıp daha fazla yemek yemek durumunda kalacaksınız.

Menopoz dönemi kadınlar nasıl tedavi edilir?

Menopoz her kadının hayatının belli bir döneminde kaçınılmaz olan bir durumdur. Menopoz demek kadının adetten kesilmesi anlamına gelir.Adetten kesilmesi kadınlık hormonlarının üretilememesi ile ortaya çıkar. Kadın doğuşta 300 bin yada 400 bin yumurtayla doğar ve hayatları süresince bu yumurta tekrar üretilemediği gibi her adet döneminde bir kısmını kaybeder. Bu durum 45-50 li yaşlara geldiğinde tamamen bitip adetden kesilmeye neden oluyor. Dolayısıyla menopoz dediğimiz olay ortaya çıkmış oluyor. Menopozu önlemek gibi bir durum mümkün olmamakla beraber sonuçlarını ve zararlarını en aza indirmek mümkündür.Östorojen hormonu yokluğuna bağlı olarak ateş basması ve kemik erimeside ortaya çıkabilir. Kalp hastalıklarında artışlar olabilir, idrar sorunları ve vajinal bir takım sorunlar gözlemlenebilir. Bu durumları en aza indirmek ancak tedavi ile mümkündür kadının hormon tedavisi alması, kemik durumunun incelenmesi, yıllık olarak smar ve memografi tetkiklerinin yapılması bunlar neticesinde ailesinde bir kanser geçmişi olmayan kadının en az 5 yıl süre ile bir hormon tedavisine karar verilir.