Meslek Hastalıklarının Zedeleme Ölçütü

Meslek hastalıklarının zedeleyeciliğine değinilirken, genellikle etkilerinin geri-dönüşünün olmadığı (irreversibl) mutlaka vurgulanmalıdır. Çünkü, bu, onların gözden kaçmaları ya da kaçırılmaları durumunda, zedeleyiciliklerinin artmasının ve kayıpların çok büyük boyutlara varışının en önemli nedenlerinden biridir.

Şöyle ki, tanısı konulamayıp, genel hastalıklardan biri olarak nitelenen herhangi bir akciğer toz hastalığı (örneğin pamuk tozuna bağlı pnömokonyoz çoğunlukla bronşit tanısı ile geçiştirilebilmektedir) , işçiye yeniden işbaşı verilmesi ve aynı çalışma koşullarına gönderilmesi dolayısıyla zedeleyiciliğini arttırarak sürdürecektir. Bu yanlış-tanı, onun yakın çalışma arkadaşları için de bir uyarı oluşturmayacağı için, etmen, onlar üzerinde de zedeleyiciliğini göstermeyi sürdürecektir. Bu da olgunun, toplumsal yüzüdür.

Meslek hastalıklarının zedeleme ölçütlerine bakarken unutulmaması gereken bir konu daha vardır. O da ister az zedelesin, ister çok zedelesin; bunun “önlenebilir” olduğu halde, ortaya çıkıyor olmasıdır. Dolayısıyla, her meslek hastalığının bir “insanlık suçu” olarak nitelenmesi de yanlış olmayacaktır.

Meslek hastalıklarının ne denli zedeleyici oldukları şu sorularla ortaya konulabilir :

1. Kişiye ne ölçüde rahatsızlık vermektedir ? (Kaşıntı ? Öksürük ? Acı ? Sersemlik ?)

2. Kişiyi gündelik yaşamını sürdürmekten ne ölçüde alıkoymaktadır ? (Bir başkasının yardımına gereksinme duymakta mıdır?)

3. Kişiyi ne ölçüde işinden alıkoymaktadır ? (İşten kaçınma ? İstirahat alma ?)

4. Meslekte kazanma gücünü ne ölçüde yitirmesine yol açmıştır ? (Süreklilik gösterir; SSK Sağlık İşlemleri Tüzüğü’ne ekli cetveller yardımıyla hesaplanır)

5. Yeni bir mesleğe yönelmesi ya da yeni bir meslek için eğitilmesi olası mıdır ?

6. Ölümcül müdür ?

7. Aynı anda kaç çalışanı etkilemektedir ?

8. Çevre üzerindeki zedeleyiciliği nedir ? (Hem insan ve hem de doğa yönünden çapı belirlenmelidir)

9. Meslek hastalığına yol açan etmenin, insan ve çevreyle temasına gidermenin yani etkisizleştirmenin maliyeti nedir ?

10. Açılacak tazminat davalarının işverene maliyeti nedir ?

Bütün bu sorulara verilen yanıtlar ne olursa olsun, değişmeyen bir tek gerçek vardır : Meslek hastalıkları önlenebilir… Önlenmesi de “niyet”e bağlıdır. Bu niyet, işçinin (ve sendikasının), işverenin (ve örgütlerinin), devletin (ve onu yönlendiren kamuoyu, siyasal güçlerin) niyeti, hiç kuşkusuz yukarıdaki zedeleyicilik ölçütleri kadar insan haklarına saygı ile de yakından ilgilidir.

“Niyet”in harekete geçirilebilmesi, insanın haklarının öneminin kavranabilmesi için öncü uygulamalar çok önemlidir. Bu öncü uygulamaların öncesinde ve sonrasında yapılacak aydınlatma çalışmaları, kişileri (ve örgütlerini) kanıksanmış ve değişmez sanılan dünyalarında çıkararak, yeni ve gelişimci bir ivme içerisine sokabilir.

Meslek Hastalıklarının Sınıflandırılması

Meslek hastalıklarının sınıflandırılmasında çeşitli öneriler benimsenmiş olmakla birlikte, Hunter’dan uyarladığımız aşağıdaki sınıflandırma en kullanışlısıdır :

1. Kimyasal kaynaklı meslek hastalıkları

* Ağır metaller

* Aromatik ve alifatik bileşikler

* Gazlar

1. Fiziksel kaynaklı meslek hastalıkları

* Gürültü ve sarsıntı

* Tozlar

* Sıcak ve soğuk ortamda çalışma

* Düşük ve yüksek basınçta çalışma

* Radyasyon (iyonize olan ve olmayan)

1. Biyolojik kaynaklı meslek hastalıkları

* Bakteriler

* Viruslar

1. Psiko-sosyal kaynaklı meslek hastalıkları

Meslek Hastalıklarının Önlenmesi İçin Alınacak Önlemler İçin Basamaklandırma :

1. Önce o işyerindeki tehlikeler saptanmalıdır.

2. Tehlikelerin giderilmesi için çalışmalar yapılmalıdır.

3. İşçiler tehlikeler ve yol açtıkları hastalık belirtileri üzerine eğitilmeli, sürekli uyarılmalıdır.

4. Erken tanı için periyodik muayeneler ve biyolojik-çevresel ölçümler yapılmalıdır.

5. Bu bulgularına ışığında çalışma ortamı ve süresi yeniden düzenlenmelidir:

* Yerine koyma

* Yer değiştirme

* Ayırma

* Yaş çalışma

* Havalandırma (yerel, genel)

* Kapalı çalışma.

isguvenligi