Bir dinin ilkelerinin farklı biçimlerde yorumlanması ve uygulanması sonucunda ortaya çıkan kollardan her biri mezhep olarak isimlendirilir.
İsa'nın dinsel görüşlerinin farklı biçimlde yorumlanmasından doğan Katoliklik, Ortodoksluk, Protestanlık, birer Hıristiyan mezhebi olması gibi Hz Muhammed'in (s.a.v) dinsel ilkelerinin farklı yorumlanmasından da çeşitli mezhepler ortaya çıkmıştır. Bunların başlıcaları Hanefilik, Malikilik, Şafiilik, Hanbelilik ve Şii mezhebleridir. (Caferiye, İsmailiye, Zeydiye) vb.
SÜNNİ MEZHEPLER
İslam'da Kuran'a kesin olarak bağlı ve Hz Muhammed'in yaptıkları ile söyledikleri dışına çıkmayanlara Sünni denir. Sünni mezheplerin tümü VIII.yy 'ın sonları ile IX. yy ilk yarısında ortaya çıkıp gelişmişlerdir. Kurucularının adlarıyla anılan dört büyük sünni mezhebin bazı özellikleri şunlardır.
HANEFİLİK
Ebu Hanife Numan bin Sabit ( 699-767) tarafından kurulan Hanefilik bu mezhebe bağlı olanlara hanefi denir. Abbasiler döneminde devletin resmi fıkıh mezhebi olmuş ama Abbasi devletinin yıkılması sonucu eski önemini yitirmiştir. Osmanlılar döneminde ise yeniden ön plana geçmiştir. Günümüzde Türkiye'de Balkan Ülkelerinde ve Azerbaycan'da yaşayan Müslümanların büyük bir bölümünün yanı sıra Dağıştan Türkleri, Kafkas Çerkezleri,Gürcüler, Kuzey Kafkasya Türklerinin büyük bir çoğunluğuda Hanefidir. Ayrıca Hindistan Tayland, Pakistan'da Hanefiler çoğunluktadır. Hanefilik Sünni mezhebinin en liberal ve en yaygın olanıdır.
MALİKİLİK
İmam Malik bin Enes (710-795) tarafından kurulan Malikilik bu mezhebe bağlı olanlara Maliki denir. Kuzey Afrika ,Mısır, Sudan ve Endülüs Ülkelerinde kısa sürede yayılmıştır. Malikilerin Kuran dışındaki kabul ettiği bütün kurallar hadislerden çıkarılmıştır. Malikler hadisleri Kuran hükmünde birer gerçek olarak kabul ederler.
ŞAFİİLİK
Ebu Abdullah Muhammed bin İdris Şafii ( 767-820) tarafından kurulan Şafiilik bu mezhebe bağlı olanlara şafii denir. Daha çok Mısır, İran, Irak Endonezya, Srilanka, Çinhindi, Avustralya müslümanları arasında yaygındır.
HANBELİLİK
Ahmet bin Hanbel ( 780-855) tarafından kurulan ve tarih bakımından dört mezhebin sonuncusu olan Hanbelilik bu mezhebe bağlı olana hanbeli denir. Bağdat'ta yayılmış ama IX.yy dan sonra önemini yitirmiştir.
Şİİ MEZHEPLER
İslam'da Ali bin Ebutalib'in nas ve vasiyetle imam ve halife olduğunu, imametin ancak onun soyundan gelenlere ait olduğunu benimseyenlere Şii denir.
Şiilik Hz Muhammed'in (s.a.v) ölümünden sonra siyasal bir akım olarak doğmuş Hz Ali'nin (661) de oğlu İmam Hüseyinin'de Kerbela olayı sırasında ( 680) öldürülmelerinden sonra emevi yönetimine karşı bir direniş hareketi biçiminde gelişerek Sünni inançtan ayrı bir mezhep durumuna gelmiştir.
Sünni mezheplerin tersine ilk üç halifeyi meşru saymayan Şii mezhebi başlıcaları arasında Caferilik (İran'da yaygındır) İsmailiye (Hindistan'da yaygındır) ve Zeydiye ( Yemen'de yaygındır)
İsa'nın dinsel görüşlerinin farklı biçimlde yorumlanmasından doğan Katoliklik, Ortodoksluk, Protestanlık, birer Hıristiyan mezhebi olması gibi Hz Muhammed'in (s.a.v) dinsel ilkelerinin farklı yorumlanmasından da çeşitli mezhepler ortaya çıkmıştır. Bunların başlıcaları Hanefilik, Malikilik, Şafiilik, Hanbelilik ve Şii mezhebleridir. (Caferiye, İsmailiye, Zeydiye) vb.
SÜNNİ MEZHEPLER
İslam'da Kuran'a kesin olarak bağlı ve Hz Muhammed'in yaptıkları ile söyledikleri dışına çıkmayanlara Sünni denir. Sünni mezheplerin tümü VIII.yy 'ın sonları ile IX. yy ilk yarısında ortaya çıkıp gelişmişlerdir. Kurucularının adlarıyla anılan dört büyük sünni mezhebin bazı özellikleri şunlardır.
HANEFİLİK
Ebu Hanife Numan bin Sabit ( 699-767) tarafından kurulan Hanefilik bu mezhebe bağlı olanlara hanefi denir. Abbasiler döneminde devletin resmi fıkıh mezhebi olmuş ama Abbasi devletinin yıkılması sonucu eski önemini yitirmiştir. Osmanlılar döneminde ise yeniden ön plana geçmiştir. Günümüzde Türkiye'de Balkan Ülkelerinde ve Azerbaycan'da yaşayan Müslümanların büyük bir bölümünün yanı sıra Dağıştan Türkleri, Kafkas Çerkezleri,Gürcüler, Kuzey Kafkasya Türklerinin büyük bir çoğunluğuda Hanefidir. Ayrıca Hindistan Tayland, Pakistan'da Hanefiler çoğunluktadır. Hanefilik Sünni mezhebinin en liberal ve en yaygın olanıdır.
MALİKİLİK
İmam Malik bin Enes (710-795) tarafından kurulan Malikilik bu mezhebe bağlı olanlara Maliki denir. Kuzey Afrika ,Mısır, Sudan ve Endülüs Ülkelerinde kısa sürede yayılmıştır. Malikilerin Kuran dışındaki kabul ettiği bütün kurallar hadislerden çıkarılmıştır. Malikler hadisleri Kuran hükmünde birer gerçek olarak kabul ederler.
ŞAFİİLİK
Ebu Abdullah Muhammed bin İdris Şafii ( 767-820) tarafından kurulan Şafiilik bu mezhebe bağlı olanlara şafii denir. Daha çok Mısır, İran, Irak Endonezya, Srilanka, Çinhindi, Avustralya müslümanları arasında yaygındır.
HANBELİLİK
Ahmet bin Hanbel ( 780-855) tarafından kurulan ve tarih bakımından dört mezhebin sonuncusu olan Hanbelilik bu mezhebe bağlı olana hanbeli denir. Bağdat'ta yayılmış ama IX.yy dan sonra önemini yitirmiştir.
Şİİ MEZHEPLER
İslam'da Ali bin Ebutalib'in nas ve vasiyetle imam ve halife olduğunu, imametin ancak onun soyundan gelenlere ait olduğunu benimseyenlere Şii denir.
Şiilik Hz Muhammed'in (s.a.v) ölümünden sonra siyasal bir akım olarak doğmuş Hz Ali'nin (661) de oğlu İmam Hüseyinin'de Kerbela olayı sırasında ( 680) öldürülmelerinden sonra emevi yönetimine karşı bir direniş hareketi biçiminde gelişerek Sünni inançtan ayrı bir mezhep durumuna gelmiştir.
Sünni mezheplerin tersine ilk üç halifeyi meşru saymayan Şii mezhebi başlıcaları arasında Caferilik (İran'da yaygındır) İsmailiye (Hindistan'da yaygındır) ve Zeydiye ( Yemen'de yaygındır)