- Katılım
- May 19, 2010
- Mesajlar
- 14,500
- Tepkime Puanı
- 189
- Puanları
- 63
- Yaş
- 50
Omurilik Hasarında Kök Hücre Tedavisi
Omurilik felcinde kök hücre tedavisi insanlığın yeni umudu oluyor. Uzun yıllardır çeşitli alanlarda öne çıkan çalışmalarda sürekli kök hücre mucizesini görüyoruz, bu demek oluyor ki kök hücre geleceğin tedavi yöntemi. Her hastalığı iyileştirmese de bir çok hastalıkta her şey bitti denen noktada kök hücre sonuç verebiliyor. Günümüzde değerinin daha iyi anlaşılmasıyla birlikte artık hastalıkların bir çoğunda kök hücre tedavisi kullanıldığında sonuç alınıyor. Çin’de farelerde yapılan yeni çalışmalarla birlikte kök hücreler 7 ve 9 günlük omurilik hasarlarında olumlu sonuç verebiliyor. Çin bu konuda alanında en uzman ülke olarak öne çıkıyor ve birçok gelişmeyi başlatan ve araştırma yapan bilim kuruluşlarına sahip. Bunun haricinde Avrupa’da bu alanda önemli gelişmeler kat eden bilim adamları da bulunuyor. Peki tedavi kısmında neler var, gelin hep birlikte göz atalım.
En Son Tedavi Yöntemleri
Omurilik yaralanması ve hasarı sonucunda ölen hücreler vücut tarafından ne yazık ki üretilemiyor ve omurilikteki fonksiyon kaybı kalıcı hale geliyor. Kaza anından sonraki ameliyat ve cerrahi yöntemler kısa dönemli tedaviler olarak ortaya çıkmakta ve sadece omurilik üstündeki fiziki basıncı azaltmakla kalmaktadır. Asyalı bilim adamları tarafından çok uzun yıllardır araştırılan omurilik felcinde kök hücre tedavisi konusu büyük bir potansiyele sahip, adeta her an herşey olabilir dedirten cinsten gelişmeler kat ediliyor. Peki konunun derinlerine inersek bu işlemler nasıl yapılıyor birlikte görelim.
Kök hücre tedavisinde iki çeşit kök hücre mevcut. Herhangi bir hücreye dönüşebilen pluripotent kök hücreler ve ikinci olarak sadece bazı hücrelere dönüşebilen yetişkin kök hücreler. Pluripotent kök hücreler embriyolardan elde edilebiliyor ya da deri hücrelerinden laboratuvar ortamında yaratılabiliyorlar, bunlara indüklenmiş pluripotent kök hücreler adı veriliyor. Yetişkin kök hücreleri denenler ise kemik iliği gibi dokularda bulunuyorlar. Omurilik hasarlarında kök hücre kullanılan iki yöntem söz konusu. Bunlardan birincisi yaralanan bölgeye kök hücrelerin enjekte edilmesi ve ikinci olarak da zarar görmüş omurilikteki sinir kök hücrelerinin kullanılmasıdır. Bu yöntemlerin ikisinde de zarar gören omurilik hücrelerinin yerine bu ölü hücrelerin görevini üstlenecek kök hücreler yerleştirmek ve alternatif yollarla iyileşmeyi başlatmaktır. Bu dolaylı olarak ortaya çıkan iyileşme ve fayda süreci direk olarak bölgeye ekilen kök hücrelerden gelebildiği gibi, transplantasyon sonucu evrilerek ortaya çıkan yeni hücrelerle de sürebilmektedir.
1-Kök Hücre Nakli
Çin’de fareler üzerinde uzun yıllardır yapılan araştırmaların sonucu olarak ortaya çıkan tedavi yöntemlerinde nihayet gelinen son noktada, omurilik hasarında kök hücre nakli sayesinde iyileşme sağlanmaktadır. Yukarıda anlattığımız iki kök hücre nakli de uygulanabilmekte ve olumlu sonuçlar alınmakta; ancak bu yöntemlerden tam olarak hangisinin belirleyici olduğu veya hangi yollarla ve dinamiklerle iyileşmede belirleyici olduğu henüz kesin olarak ortaya çıkarılamamıştır. Yapılan bu çalışmalarda üç çeşit kök hücre kullanılmıştır; pluripotent kök hücreler, nöral olmayan yetişkin kök hücreler ve nöral kök hücreler. Bunlar yetişkinden veya embriyodan elde edilmişlerdir.
Pluripotent Kök Hücreler
Bu hücre çeşitlerinin naklinde tümör oluşturabilme potansiyeli olduğu için omurilik hasarı ameliyatında bu hücreler daha önceden nöral progenitör hücrelere dönüşmeleri için özel bir işlemden geçirilir ve bu yeni hücreler nakilde kullanılır. Farelerde denenmiş olan bu yöntemin uygulanmasının ardından yedinci günde aksonların yeniden myelin sarıldığı gözlemlendi ve sıçanların ayaklarını hareket ettirebildikleri rapor edildi.
Nöral Kök Hücreler
Nöral kök hücreler, yetişkinlerde veya embiyolarda sinir sistemlerindeki belirli bölgelerden çıkarılan hücrelerdir. Yapılan çeşitli çalışmalara göre hücre nakli yapıldığında bu nöral kök hücrelerin astrositlere dönüşerek nöral iyileşmeyi sağladığı görülmüştür. Yapılan en son çalışmaya göre nöral kök hücrelerin, yaralanma durumunda lokal inflamatuar yanıtını yeniden programlayabildiği ve yıkıcı bağışıklık hücrelerini azaltarak omurilik iyileşmesini sağladığı ortaya çıkmıştır.
Nöral Olmayan Yetişkin Kök Hücreler
Bu hücre tipi ise kemik iliği, plasenta ve yağ dokusu gibi dokulardan çıkarılmaktaıdr ve omurilik hasarında iyileştiren etkiler yaratmaktadır, bu hücrelerin naklinden sonra farelerin ayaklarını hareket ettirdikleri rapor edilmiştir.
2-Yerleşik Kök Hücre Nakli
Bu nakil türü gerçekten de en riskli nakillerden olmakla birlikte embriyonik ve nöral kök hücre kullanımı hallerinde güçlü ve deneyimli bir müdahale gerektirmektedir. Çünkü immün sistem bu hücreleri reddetme riski taşımaktadır. Yerleşmiş nöral kök hücrelerin, ilaç desteğiyle birlikte tedaviye yardı mcı olması daha güvenli bir yol olarak riski azaltmaktadır. Bu riske rağmen bu iyileştirme yönteminde henüz kesin bir sonuç gözlenmemiş ve gelişmeler hala rapor edilmektedir, bu yöntem henüz emekleme aşamasındadır.
Tedaviye Başlayan Var mı?
Primatlarla başlayan araştırma ve geliştirme sürecinde nihayet insan testlerine başlandı. 2010’da Kaliforniyalı araştırma şirketi Geron, bu yöntemi klinik olarak uygulamaya başladı ancak yaptıkları açıklamaya göre finansal nedenlerden ötürü çalışmayı sonlandırdıklarını bildirdiler.
İnsan embriyonik kök hücreleri kullanarak yapılan bir tedavinin dünyadaki ilk klinik araştırmasını yürüten firma Pazartesi günü yaptığı açıklamada bu denemeyi durdurduğunu ve kök hücre işini tamamen bıraktığını söyledi.
Geron şirketi, paranın çok az olmasıyla birlikte, gelişme sürecinde olan deneysel kanser terapilerine odaklanmaya karar verdiğini belirtti. Geron'un CEO'su John A. Scarlett, "Ben kök hücrelerin sözüne inanıyorum." dedi.
Menlo Park, Kaliforniya'da bulunan şirket, 1990'lı yılların sonlarında Wisconsin Üniversitesi'ndeki insan embriyonik kök hücrelerinin ilk türetilmesinin ödemesinde yardımcı olmuştu ve böylece alanında temel patent hakları elde etti.
Daha sonra 2010 yılında, Gıda ve İlaç İdaresi'nden izin almak için uzun süren bir mücadeleden sonra, omurilik hastalarında embriyonik kök hücrelerden türetilen bir tedavinin ilk klinik denemesine başlandı.
Kaliforniya'nın devlet kök hücresi ajansı, erken başarıya ulaşmayı umut ederek, Geron'a araştırmanın bedelini ödemek için 25 milyon dolara ödünç vermeyi kabul etmişti.
Embriyonik kök hücreler vücuttaki neredeyse her türdeki dokuya dönüşebilir, bu nedenle bazı doktorlar bu hücreleri bir gün geniş bir hastalık dizisi ile mücadele etmede yenilenen hücreler veya dokular oluşturmak için kullanılabileceklerinden umutludurlar.
Ancak bu alan hep tartışmalı olmuştur, çünkü embriyonik hücrelerin oluşturulması genellikle insan embriyolarının yok edilmesini gerektirir.
Geron’daki araştırmada, embriyonik hücrelerden türetilen sinir sistemi hücreleri ciddi omurilik hasarı olan insanlara enjekte edildi. Şu ana kadar dört hasta tedavi altına alındı. Geron, tedavinin hastalara yardım ettiğine dair "işaret yok" dedi. Ancak bu, esas olarak güvenliği inceleyen ilk denemede beklenmiyordu. Ve şimdiye kadar, güvenlik sorunları belirtisi olmadığı söylendi.
Umut bitmiş değil ve araştırmalar hastanelerde deneniyor. Son olarak İsviçreli Balgrist Üniversitesi Hastanesi insan beyin dokusundan alınan hücrelerin kullanıldığı bir yöntem uyguluyor. Hasarlı omuriliğe nakil yapılan bu yöntemde, vücuttaki sinir ağında bilgi taşıyan hayati önemdeki devrelerin onarılması veya baştan yaratılması amaçlanıyor.
Tartışmalı ve gerçekten zor bir alan olan omurilik hasarında tek kalemlik uygulamalar işe yaramamakta bu yüzden deneyler adım adım ilerlemekte ve yavaş yol alınmaktadır. Fakat kendisini insanlığa ve bilime adamış tek bir kuruluş bile olsa ve en küçük bir fark yaratsa bu küçük kıvılcım birden alevlenip felçli bir hastanın hayatını değiştirebilir. Bu konuda sivil toplum kuruluşlarının ve hasta derneklerinin baskısı ve faaliyetleri büyük önem arzediyor.
Tedavideki çok küçük bir gelişme bile, başkasına mahkum yaşayan bir canın göz yaşlarını dindirebilir. Siz de bu hastalardan biriyseniz mücadeleyi bırakmayın, ufukta umut var ve kara görünüyor, az daha sabredin! Geleceğin sizlere mucizevi haberler getirmesini tüm kalbimizle diliyoruz, görüşmek üzere!
Not: Bu makale iyi ingilizce bilen bir dostumdan özel isteğim doğrultusundan ingilizce kaynaklar taranarak kaleme alınmıştır.
Omurilik felcinde kök hücre tedavisi insanlığın yeni umudu oluyor. Uzun yıllardır çeşitli alanlarda öne çıkan çalışmalarda sürekli kök hücre mucizesini görüyoruz, bu demek oluyor ki kök hücre geleceğin tedavi yöntemi. Her hastalığı iyileştirmese de bir çok hastalıkta her şey bitti denen noktada kök hücre sonuç verebiliyor. Günümüzde değerinin daha iyi anlaşılmasıyla birlikte artık hastalıkların bir çoğunda kök hücre tedavisi kullanıldığında sonuç alınıyor. Çin’de farelerde yapılan yeni çalışmalarla birlikte kök hücreler 7 ve 9 günlük omurilik hasarlarında olumlu sonuç verebiliyor. Çin bu konuda alanında en uzman ülke olarak öne çıkıyor ve birçok gelişmeyi başlatan ve araştırma yapan bilim kuruluşlarına sahip. Bunun haricinde Avrupa’da bu alanda önemli gelişmeler kat eden bilim adamları da bulunuyor. Peki tedavi kısmında neler var, gelin hep birlikte göz atalım.
En Son Tedavi Yöntemleri
Omurilik yaralanması ve hasarı sonucunda ölen hücreler vücut tarafından ne yazık ki üretilemiyor ve omurilikteki fonksiyon kaybı kalıcı hale geliyor. Kaza anından sonraki ameliyat ve cerrahi yöntemler kısa dönemli tedaviler olarak ortaya çıkmakta ve sadece omurilik üstündeki fiziki basıncı azaltmakla kalmaktadır. Asyalı bilim adamları tarafından çok uzun yıllardır araştırılan omurilik felcinde kök hücre tedavisi konusu büyük bir potansiyele sahip, adeta her an herşey olabilir dedirten cinsten gelişmeler kat ediliyor. Peki konunun derinlerine inersek bu işlemler nasıl yapılıyor birlikte görelim.
Kök hücre tedavisinde iki çeşit kök hücre mevcut. Herhangi bir hücreye dönüşebilen pluripotent kök hücreler ve ikinci olarak sadece bazı hücrelere dönüşebilen yetişkin kök hücreler. Pluripotent kök hücreler embriyolardan elde edilebiliyor ya da deri hücrelerinden laboratuvar ortamında yaratılabiliyorlar, bunlara indüklenmiş pluripotent kök hücreler adı veriliyor. Yetişkin kök hücreleri denenler ise kemik iliği gibi dokularda bulunuyorlar. Omurilik hasarlarında kök hücre kullanılan iki yöntem söz konusu. Bunlardan birincisi yaralanan bölgeye kök hücrelerin enjekte edilmesi ve ikinci olarak da zarar görmüş omurilikteki sinir kök hücrelerinin kullanılmasıdır. Bu yöntemlerin ikisinde de zarar gören omurilik hücrelerinin yerine bu ölü hücrelerin görevini üstlenecek kök hücreler yerleştirmek ve alternatif yollarla iyileşmeyi başlatmaktır. Bu dolaylı olarak ortaya çıkan iyileşme ve fayda süreci direk olarak bölgeye ekilen kök hücrelerden gelebildiği gibi, transplantasyon sonucu evrilerek ortaya çıkan yeni hücrelerle de sürebilmektedir.
1-Kök Hücre Nakli
Çin’de fareler üzerinde uzun yıllardır yapılan araştırmaların sonucu olarak ortaya çıkan tedavi yöntemlerinde nihayet gelinen son noktada, omurilik hasarında kök hücre nakli sayesinde iyileşme sağlanmaktadır. Yukarıda anlattığımız iki kök hücre nakli de uygulanabilmekte ve olumlu sonuçlar alınmakta; ancak bu yöntemlerden tam olarak hangisinin belirleyici olduğu veya hangi yollarla ve dinamiklerle iyileşmede belirleyici olduğu henüz kesin olarak ortaya çıkarılamamıştır. Yapılan bu çalışmalarda üç çeşit kök hücre kullanılmıştır; pluripotent kök hücreler, nöral olmayan yetişkin kök hücreler ve nöral kök hücreler. Bunlar yetişkinden veya embriyodan elde edilmişlerdir.
Pluripotent Kök Hücreler
Bu hücre çeşitlerinin naklinde tümör oluşturabilme potansiyeli olduğu için omurilik hasarı ameliyatında bu hücreler daha önceden nöral progenitör hücrelere dönüşmeleri için özel bir işlemden geçirilir ve bu yeni hücreler nakilde kullanılır. Farelerde denenmiş olan bu yöntemin uygulanmasının ardından yedinci günde aksonların yeniden myelin sarıldığı gözlemlendi ve sıçanların ayaklarını hareket ettirebildikleri rapor edildi.
Nöral Kök Hücreler
Nöral kök hücreler, yetişkinlerde veya embiyolarda sinir sistemlerindeki belirli bölgelerden çıkarılan hücrelerdir. Yapılan çeşitli çalışmalara göre hücre nakli yapıldığında bu nöral kök hücrelerin astrositlere dönüşerek nöral iyileşmeyi sağladığı görülmüştür. Yapılan en son çalışmaya göre nöral kök hücrelerin, yaralanma durumunda lokal inflamatuar yanıtını yeniden programlayabildiği ve yıkıcı bağışıklık hücrelerini azaltarak omurilik iyileşmesini sağladığı ortaya çıkmıştır.
Nöral Olmayan Yetişkin Kök Hücreler
Bu hücre tipi ise kemik iliği, plasenta ve yağ dokusu gibi dokulardan çıkarılmaktaıdr ve omurilik hasarında iyileştiren etkiler yaratmaktadır, bu hücrelerin naklinden sonra farelerin ayaklarını hareket ettirdikleri rapor edilmiştir.
2-Yerleşik Kök Hücre Nakli
Bu nakil türü gerçekten de en riskli nakillerden olmakla birlikte embriyonik ve nöral kök hücre kullanımı hallerinde güçlü ve deneyimli bir müdahale gerektirmektedir. Çünkü immün sistem bu hücreleri reddetme riski taşımaktadır. Yerleşmiş nöral kök hücrelerin, ilaç desteğiyle birlikte tedaviye yardı mcı olması daha güvenli bir yol olarak riski azaltmaktadır. Bu riske rağmen bu iyileştirme yönteminde henüz kesin bir sonuç gözlenmemiş ve gelişmeler hala rapor edilmektedir, bu yöntem henüz emekleme aşamasındadır.
Tedaviye Başlayan Var mı?
Primatlarla başlayan araştırma ve geliştirme sürecinde nihayet insan testlerine başlandı. 2010’da Kaliforniyalı araştırma şirketi Geron, bu yöntemi klinik olarak uygulamaya başladı ancak yaptıkları açıklamaya göre finansal nedenlerden ötürü çalışmayı sonlandırdıklarını bildirdiler.
İnsan embriyonik kök hücreleri kullanarak yapılan bir tedavinin dünyadaki ilk klinik araştırmasını yürüten firma Pazartesi günü yaptığı açıklamada bu denemeyi durdurduğunu ve kök hücre işini tamamen bıraktığını söyledi.
Geron şirketi, paranın çok az olmasıyla birlikte, gelişme sürecinde olan deneysel kanser terapilerine odaklanmaya karar verdiğini belirtti. Geron'un CEO'su John A. Scarlett, "Ben kök hücrelerin sözüne inanıyorum." dedi.
Menlo Park, Kaliforniya'da bulunan şirket, 1990'lı yılların sonlarında Wisconsin Üniversitesi'ndeki insan embriyonik kök hücrelerinin ilk türetilmesinin ödemesinde yardımcı olmuştu ve böylece alanında temel patent hakları elde etti.
Daha sonra 2010 yılında, Gıda ve İlaç İdaresi'nden izin almak için uzun süren bir mücadeleden sonra, omurilik hastalarında embriyonik kök hücrelerden türetilen bir tedavinin ilk klinik denemesine başlandı.
Kaliforniya'nın devlet kök hücresi ajansı, erken başarıya ulaşmayı umut ederek, Geron'a araştırmanın bedelini ödemek için 25 milyon dolara ödünç vermeyi kabul etmişti.
Embriyonik kök hücreler vücuttaki neredeyse her türdeki dokuya dönüşebilir, bu nedenle bazı doktorlar bu hücreleri bir gün geniş bir hastalık dizisi ile mücadele etmede yenilenen hücreler veya dokular oluşturmak için kullanılabileceklerinden umutludurlar.
Ancak bu alan hep tartışmalı olmuştur, çünkü embriyonik hücrelerin oluşturulması genellikle insan embriyolarının yok edilmesini gerektirir.
Geron’daki araştırmada, embriyonik hücrelerden türetilen sinir sistemi hücreleri ciddi omurilik hasarı olan insanlara enjekte edildi. Şu ana kadar dört hasta tedavi altına alındı. Geron, tedavinin hastalara yardım ettiğine dair "işaret yok" dedi. Ancak bu, esas olarak güvenliği inceleyen ilk denemede beklenmiyordu. Ve şimdiye kadar, güvenlik sorunları belirtisi olmadığı söylendi.
Umut bitmiş değil ve araştırmalar hastanelerde deneniyor. Son olarak İsviçreli Balgrist Üniversitesi Hastanesi insan beyin dokusundan alınan hücrelerin kullanıldığı bir yöntem uyguluyor. Hasarlı omuriliğe nakil yapılan bu yöntemde, vücuttaki sinir ağında bilgi taşıyan hayati önemdeki devrelerin onarılması veya baştan yaratılması amaçlanıyor.
Tartışmalı ve gerçekten zor bir alan olan omurilik hasarında tek kalemlik uygulamalar işe yaramamakta bu yüzden deneyler adım adım ilerlemekte ve yavaş yol alınmaktadır. Fakat kendisini insanlığa ve bilime adamış tek bir kuruluş bile olsa ve en küçük bir fark yaratsa bu küçük kıvılcım birden alevlenip felçli bir hastanın hayatını değiştirebilir. Bu konuda sivil toplum kuruluşlarının ve hasta derneklerinin baskısı ve faaliyetleri büyük önem arzediyor.
Tedavideki çok küçük bir gelişme bile, başkasına mahkum yaşayan bir canın göz yaşlarını dindirebilir. Siz de bu hastalardan biriyseniz mücadeleyi bırakmayın, ufukta umut var ve kara görünüyor, az daha sabredin! Geleceğin sizlere mucizevi haberler getirmesini tüm kalbimizle diliyoruz, görüşmek üzere!
Not: Bu makale iyi ingilizce bilen bir dostumdan özel isteğim doğrultusundan ingilizce kaynaklar taranarak kaleme alınmıştır.
