Psikiyatri doktoruna ne zaman gitmek lazım? İnsan doktora ne zaman gider? rahatsızlandığında gider ama gelin görünki konu ruh sağlığına geldiğinde hiçte basit bir konu değil çünkü insanlar destek alacaklarını bildikleri halde yararlanacaklarını bildikleri halde bir psikiyatri doktoruna gitmeyi son derece geç zamanlara kadar erteliyorlar. Bunun arkasında bir çok inanç, kabul, korku, ön yargı yatmaktadır. Mesela diyelim ki irade, karakter, kişilik gücü, kafada biter bütün bu kabüller çocukluktan beri duyduğumuz annemizin, babamızın, toplumdaki önemli insanların bize sürekli verdiği mesajlar mesela en basitinden sigara için her gün sağlık bakanlığı kamu spotları hazırlıyor, kilo problemine dönük olarakta spotlar hazırlanıyor ve ne deniyor? kararlı olunca, iradeli olunca bunu halledersin gibi ruh sağlığı sorunlarını bir irade meselesi olarak kolluyorlar.
Halbuki iş o kadar basit değil biyomedikal bir rahatsızlık depresyon olsun, kaygı bozukluğu olsun, sosyal fobi olsun, bağımlılıklar olsun hem beyin kimyasını, hem insanın kişilik özelliklerini, hem içinde yaşadığı çevreyi ilgilendiren çok önemli problemler. Mesela diyelim ki dahiliye doktoruna gittiniz incelemeler yapıldı, tetkikler yapıldı hiçbir rahatsızlık tanısı konacak bir durum bulunmadı, ne diyor doktor arkadaşlarımız genelde stres, üzmeyin kendinizi, takmayın,spor yapın, tatile gidin gibi önerilerde bulunuyorlar. Uzman doktorlarımız bile son noktaya gelene kadar hastalarına bir psikiyatri uzmanına gitmeyi tavsiye etmekten çekiniyorlar. Bunun arkasında damgalanma korkusu yatıyor, bir psikiyatri doktoruyla görüşmeye gitmenin insandaki mahcubiyet, yetersizlik duygusu yarattığını biliyoruz ve özelliklede bundan en çok erkekler etkileniyor, erkekler çok daha az yardım almaya eğilimli hale gelebiliyorlar.
Peki psikiyatri doktoruna ne zaman gitmek lazım? Doktora gitmenin kabaca iki tarafı olabilir bir tanesi rahatsızlıklar ortaya çıkınca diğeride rahatsızlıklar ortaya çıkmasın diye daha esen, sağlıklı yaşam sürülsün diye doktora gidilebilir. Yapılan araştırılmaların çoğu tedavi edebileceğimiz hastaların ancak % 10 unun bize geldiğini gösteriyor. Bu çok ciddi bir sosyal kayıp, manevi bir kayıp bütün hayatın içinde mesleki kayıp, mutlu ve doyumlu bir hayatın ortaya çıkması yönündeki en büyük engellerden bir tanesi onun için hem dünya sağlık örgütü olsun hem de bir çok kuruluş ruh sağlığı farkındalık programları yapıyorlar. Peki, asıl konumuza dönersek ne zaman psikiyatra gitmemizin vakti gelmiştir? Her olumsuz yaşantı, her negatif duygu bir rahatsızlık değildir. Öfke olsun, bunaltı olsun, üzüntü, bazen isteksizlik, bazen keyifsizlik bunlar hayatın içinde son derece doğal herkesin yaşayacağı hisler. İnsanlığın hayatı dört alanda etkilenir duygu hali, düşünce yapısı, bedensel durumu ve davranışları.
Buralarda ortaya çıkan sorunlar bir döneme aitse hayatta işlev görmeye, normal beklenilen nitelikli ilişkiler kurmayı ve kendinizdeki potansiyeli yaşama çevirmeyi engelleyecek kadar ise o zaman belki bir rahatsızlığın işareti vardır. Mesela isteksizsiniz birkaç gün isteksiz olabilirsiniz ama bu günlerce devam ediyorsa en basit temel işlerinizi yerine getirmekten sizi alı koyuyorsa, ilişkilerinizi bozuyorsa bir uzmana gitmek gerekebilir. Ya da bir takım düşünceler, takıntılar hepimizde olabilir başımıza kötü bir şey gelmesinden hepimiz kaygılanabiliriz, çocuğumuza, sevdiklerimize ama bu düşünceler bir hücum tarzında geliyorsa, yakamızı bırakmıyorsa, hayattan zevk almamızı, normal işlevleri sürdürmemizi engelliyorsa belki bir takıntı, kaygı bozukluğunun habercisi olabilir.
Ayrıca bedensel belirtiler de çok önemli bazen hepimiz uykusuzluk yaşayabiliriz ama bu günlerce devam ediyorsa yani süre ve şiddet bakımından sizin olağan hayatınızı değiştirmeye başladıysa ya da dışarıdan sevdiğiniz insanlar bunu size söylüyorsa bir psikiyatri uzmanına gidilebilir. Peki ruh sağlığı alanında kime gideceğiz bu konu çok önemli hiçbir alan ruh sağlığı alanı kadar ruhsatsız, ehliyetsiz bir çok insanın hücumu altında değildir. Bizler sağlık çalışanlarıyız bir yanda psikiyatrlar var birde klinik psikologlar, uzman psikologlar var bunlar alanında ruhsatlı kişilerdir. Psikolog mu, psikiyatr mı? Tanı koymak için psikiyatr olmak zorundasınız yani bir rahatsızlığın olmadığını söylemek için bile bir doktor olmanız gerekiyor ancak klinik psikologlar deneyimli psikolojik rahatsızlıklarda çalışmış psikoterapileri götürebilen ölçme ve değerlendirme yapabilen ve psikiyatrlarla beraber bir ekibin parçası olarak çalışan insanlardır. Son olarak tanı koymak doktorun görevidir ve kulaktan dolma fikirlere güvenilmemelidir..
