Rota virüsü korkusu!

Beş yaş altındaki çocuklarda en sık görülen enfeksiyonların başında geliyor


Son günlerde çocuklarda rota virüsüne bağlı ishal vakalarına sıklıkla rastlandığı, aşırı kusmanın da eşlik ettiği bu hastalığın ölümcül olabileceği bildirildi.

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Ahmet Selim Hasözler, yaptığı açıklamada, son günlerde çocuklarda rota virüsüne bağlı ishal vakalarına sıklıkla rastladıklarını söyledi.

İshalin 5 yaşın altındaki çocuklarda en sık görülen enfeksiyonların başında yer aldığını ifade eden Hasözler, şu bilgileri verdi:

''İshale neden olan etken virüslerdir. İshalde en çok korkutan olay da vücuttaki su ve elektrolit kaybıdır. Çocuk ishal olduğunda kaybettiği su ve elektroliti ağızdan tekrar yerine koyarsak çok fazla problem olmaz. Çocuğa yaşına uygun olabilecek pirinç, şeftali, muz, patates, ayran, çay gibi sıvı içerikli gıdaları vermek, eğer süt çocuğu dönemimdeyse bol anne sütü vermek ana tedavidir. Ağızdan 'ORS preparatları' dediğimiz tuz, şeker, karbonat ihtiva eden elektrolit kaybını yerine koyan ilaçlar da ana tedavi arasında yer alır.''

Kayseri'de görülen ishallerin çoğunun rota virüsünden kaynaklandığına dikkati çeken Hasözler, virüsün özellikle 2 yaşına kadar tehlikeli olduğunu anlattı.

Hasözler, rota virüsünde 'aşırı ishal ve aşırı kusma' beraber seyrettiği için başlangıçta gribal bir enfeksiyon gibi algılanabileceğini ifade ederek, şöyle devam etti:

''Rota virüsü, bağırsak epiteline zarar vererek, emilimi azaltmakta ve aşırı derecede dışkılama nedeniyle çocukta su kaybına neden olmaktadır. Su kaybı olan çocukta ilk bulgu göz küresinin içeri çökmesidir. Daha sonra ağızda kuruma, halsizlik, karın cildinin hamur kıvamına gelmesi gibi çocuğun susuzluğunun derecesine göre artan şikayetler görülür.

Burada ishalden ziyade kusmadan korkarız. Aşırı derecede kusan bir çocuk yeterli miktarda sıvı ve elektrolit alamadığından halsiz kalır, tansiyonu ve kan şekeri düşmeye başlar. Böyle bir tabloda mutlaka serum takviyesi, yani damardan elektrolit kaybını yerine koyacak tedaviler gereklidir. Aksi taktirde ölümcül bir tablo ile karşılaşabiliriz.''

Çocukların rota virüsünden aşı ile de korunabileceğini belirten Hasözler, ''Bu aşı bebeğin ilk 6 ayında 2 doz şeklinde yapılmaktadır. Ancak, ishallerdeki genel yaklaşım temizliktir. Özellikle anne ve babanın ellerini iyi yıkaması, hijyen şartlarının iyileştirilmesi çocuğa mikrop bulaştırılmaması açısından önemlidir. İshal başladığında, ev şartlarında ilaçsız tedavi etmeye çalışabiliriz. Ama aşırı kusma, ateş yüksekliği, halsizlik gibi bulgular varsa mutlaka bir hekimin görmesi gerekir'' diye konuştu.

AA

1 milyara yakın çocuk üzerinde etkili virüs!

Her yıl 450 bin çocuk da hayatını kaybediyor

Aşıyla önlenebilen bir hastalık olan rotavirüs, dünya genelinde yılda 1 milyara yakın çocukta görülüyor ve 450 bin çocuğun yaşamanı yitirmesine yol açıyor.

Yaklaşık 30 ülkenin rutin aşı takviminde yer alan rotavirüs aşısının Türkiye'de de takvime alınması için bilim insanlarının yapacağı inceleme sonrasında karar verileceği belirtiliyor.

Rotavirüs aşısının mucidi olan ekibin başı Prof. Dr. Timo Vesikari, AA muhabirine yaptığı açıklamada, rotavirisün, ishal dışında kusma ve yüksek ateşe de neden olan bir hastalık olduğunu söyledi.

Bu üç bulgunun görünmesi halinde kişide susuzluk ortaya çıktığını ifade eden Vesikari, özellikle bebeklerin hastaneye yatışının söz konusu olabildiğini belirtti.

Vesikari, rotavirüsten en fazla etkilenen yaş grubunun 6-18 aylık bebekler olduğuna dikkati çekerek, ''Bebeklerin 6 ayı tamamladıktan sonra yaşadığı ilk kış en savunmasız dönemi oluşturur'' dedi.

Hastalığın, zamanında ve etkin tedavi edilmesi gerektiğine, aksi takdirde ''ölümcül'' olabileceğinu ifade eden Vesikari, Avrupa'da iyi bir çocuk hastanesinde rotavirüse karşı ölüm olgularının az olduğunu söyledi.

Vesikari, rotavirüste en büyük sorunun bebeğin susuz kalması olduğunu, bebeğe ağızdan ya da damardan sıvı verilmediğinde problem yaşanabileceğini belirtti. Sıvı takviyesi sonrasında bebeğin kısa zamanda toparlanmaya başlayacağını, kusma ve yüksek ateş şikayetinin ortadan kalktığını anlatan Vesikari, tedavi sonrasında hastalığın ortadan kalktığını bildirdi.

"YILDA 1 MİLYARA YAKIN ÇOCUKTA GÖRÜLÜYOR"
Vesikari, rotavirüsün tüm ülkelerde görüldüğünü, ancak ölümcül etkisinin her ülkeye göre değişiklik gösterdiğini söyledi.

Avrupa'da çok az çocuğunun hastalığa bağlı yaşamını yitirirken, az gelişmiş ülkelerde bunun çok daha fazla olduğunu dile getiren Vesikari, ''Dünya geneline bakıldığında rotavirüsten kaynaklanan tahmini ölüm sayısı yılda 450 bin civarında'' diye konuştu.

Vesikari, hastalık yükü olarak bakıldığında yılda 1 milyara yakın çocukta rotavirüs görüldüğünü, ölümlerin hastalığın orta şiddetli değil, ciddi seyrettiği durumlarda söz konusu olduğunu vurguladı.

YENİ AŞILAR GÜVENİLİR Mİ?
Vesikari, aşı ile hastalıktan korunmanın mümkün olduğunu belirterek, ''Aşı, doğal enfeksiyonu taklit ediyor. Oral olarak kapılıyor ve daha sonra bağırsakta çoğalıyor. Virüs, susuzluğa sebep olmuyor'' dedi.

Yeni aşıların doğru kullanıldığında ''çok güvenilir'' olduğunu ifade eden Vesikari, aşının erken dönemde yapılması gerektiğini kaydetti.

Vesikari, ''Aşının, bebek üç ayını doldurmadan yapılması gerekiyor. Ancak, böyle yapıldığında güvenilirliğinden söz etmek mümkün'' dedi.

Vesikari, rotavirüs için uygulanan iki aşı olduğunu, bunlardan birinin 2 doz verildiğini, diğerinin ise üç doz uygulandığını söyledi.

Aşının, 6 haftadan başlayarak 6 aya gelmeden önce tam serinin bitmesi gerektiğini ifade eden Vesikari, aşının rutin aşı takvimine alınmasının önemli olduğunu belirtti.

30 ÜLKENİN RUTİN TAKVİMİNDE BU AŞI VAR
Vesikari, rotavirüs aşısının 2006 yılından bu yana Latin Amerika'da uygulanmaya başlandığını ve 19 ülkede ulusal aşı programlarına alındığını söyledi.

ABD'de aşının uygulandığını ve model ülke olduğunu anlatan Vesikari, Güney Afrika'da, Avustralya'da, Fillandiya'da, Ortadoğu'da 5 ülkede ve Avrupa'da dört ülkede aşının ulusal aşı programında olduğunu ifade etti.

Aşının, yaklaşık 30 ülkenin aşı takviminde olduğunu dile getiren Vesikari, ''Rotavirüsü aşısı, Latin Amerika bu virüsten dolayı ölümün hala var olduğu ülkelerde çok çok önemli. Türkiye, biraz daha gelişmiş Latin Amerika ülkeleri gibi. Gelişmiş bir ülke ama hala bir miktar ölüm oranı problemi olan ülke'' diye konuştu.

Vesikari, Türkiye'nin de rotavirüsü rutin aşı takvimine almasının yerinde bir karar olacağı değerlendirmesinde bulunarak, ''İhale açılmalı, uygun teklif belirlenmeli. Çünkü, aşı ile çok sayıda çocuğun hayatı kurtuluyor. Örneğin, Meksika'da aşı ile yılda 700 çocuk ölümden döndü'' dedi.

TÜRKİYE KARAR BEKLİYOR
Sağlık Bakanı Recep Akdağ da geçen hafta düzenlenen 4. Ulusal Aşı Sempozyumu'nda yaptığı konuşmada, rotavirüsü aşısının, takvime eklenip eklenmemesi konusunda öncelikle bilim insanlarından tavsiye kararı alacaklarını ifade etmişti.

Bu konuda çok iyi çalışan bir kurul bulunduğunu vurgulayan Akdağ, şunları kaydetmişti:

''İşin fiyatı ile ilgili de çalışacağız. Şu an öncelikle bilim insanlarımızın kararını bekliyoruz. Bunun için bazı çalışmalar yapılması gerekiyor. İlk kararlar böyle alındı. Ülkede yapılmış bazı çalışmalar var. Bu arada Refik Saydam Hıfzıssıhha Enstitümüzde de geniş bir araştırma yapılıyor. Aşıda da benzer diğer uygulamalarda olduğu gibi fayda ve maliyet analizini iyi yapmak lazım. Bu analizler yapılacak ve ona göre karar verilecek. Takvime alınıp alınmama ihtimali tüm bu çalışmalardan sonra belli olacak.''

AA

Çocukların gözlerinde 'rota' tehlikesi

Uzmanlar, özellikle 4 aylık ile 4 yaş arası çocuklarda sık görülen; kusma, ağır ishal gibi belirtilerle kendini gösteren rota virüsü, çocuklarda 'dans eden göz sendromu'na neden olabildiğini belirtiyor. Gözün istem dışı, çok hızlı bir şekilde bir çok yöne hareket etmesi olarak tanımlanan sendrom, çoğunlukla rota virüsü hastalığı tedavi edildiğinde kendiliğinden düzelme gösteriyor.

Göz doktoru Op. Dr. Umur Kayabaşı, rota virüsüyle ilgili şu bilgileri verdi: “Daha sık çocuklarda görülen rota virüsü, ebeveynlerin hasta bebeğin altını değiştirdikten sonra el yıkamamaları, enfekte su, yiyecek ve havadaki damlacıklarla bulaşır. Bulantı, kusma, sulu ishal, ateş, aşırı su kaybı ve göz yaşının çıkmaması gibi sorunlara yol açar. Genellikle sıvı kaybının dengelenmesiyle hastalık düzelmeye başlar ancak nadir de olsa menenjit gibi ciddi tablolar görülebilir. Beyin dokusunun tutulması ile birlikte çocukta ‘dans eden gözler sendromu’ oluşabilir. Bu sendromda, gözler istem dışı çok hızlı bir şekilde hem yatay hem de dikey olarak ve arka arkaya olan hızlı hareketler kaotik bir görüntü oluştururlar.”

Bu hızlı hareketlere 'opsoklonus' adı verildiğini belirten Op. Dr. Umur Kayabaşı, “Diğer bir adlandırma da ‘manik bakışlardır’ (sakkadomania). Opsoklonus ataklar halinde ya da aralıklı olarak görülebilir. Göz kapakları açık veya kapalı olabilir, uykuda bu hareketler durabilir. Herhangi bir göz uyarısında, kaotik görüntü artabilir. Hastalar baktıkları yerin sallandığını hissederler, ama çift görme şikayeti olmaz. Bir diğer nadir rota virüsü komplikasyonu da görme sinirlerinde şişkinlik, ödem, şaşılık ve denge bozukluklarıdır. Dans eden gözler sendromu başka sebeplere bağlı olarak görüldüğünde tedavide kortizon ve kemoterapi ilaçları gerekirken, rota virüsü hastalığında kendiliğinden düzelme izlenebilir." diye konuştu.

Rotavirüs kış aylarında çocukları tehdit ediyor'

Rotavirüs, en çok kış aylarında görülüyor. Ağır geçirilen hastalık yüksek ateş aşırı kusma, şiddetli ishal gibi belirtilerle kendini belli ediyor.



'Rotavirüs kış aylarında çocukları tehdit ediyor'

Vücutta çok hızlı şekilde su kaybına yol açtığı için, kaybedilen sıvı takviye edilemezse ölüme dahi yol açabiliyor. Annelerin korkulu rüyası olan rotavirüs, yılda bir milyondan fazla çocuğun ölümünden sorumlu olarak biliniyor. O kadar bulaşıcı ki, genel hijyen koşulları ne kadar iyi olursa olsun, hemen her çocuk 5 yaşını doldurmadan rotavirüs geçiriyor.

Acıbadem Bursa Hastanesi Çocuk Hastalıkları Uzmanı Mesut Özel, antibiyotiğin tedavide yeri olmadığını söylüyor, anne-babalara önemli uyarı ve önerilerde bulunuyor. Rotavirüsün kış hastalığı olarak bilindiğini ifade eden Özel, şu bilgileri veriyor: "Rotavirüse bağlı ağır ishaller sıklıkla 3 ay-2 yaş arasındaki çocukları etkiliyor. Yaklaşık 2-4 günlük kuluçka dönemi sonrasında ani yüksek ateşe yol açıyor, aşırı kusma ve şiddetli ishal gibi belirtilerle kendini gösteriyor. Rotavirüs ishallerinde diğer etkenlere ait ishallerden daha fazla sulu ishal, bulantı, kusma, iştah kaybı, karın ağrısı görülüyor. Rotavirüs enfeksiyonu sebebiyle hastaneye yatırılan çocukların çoğunluğunda ateş, kusma ve ishal bileşiminden oluşan bir klinik belirti görülüyor. Ancak rotavirüs ishalinin tanısı konulsa bile, hastalığa yönelik özel bir tedavi yok. Rotavirüs tanısını doğrulamak için birkaç laboratuar yöntemi kullanılabilir. Rotavirüs ishalinin özel tanısının konulması, tedavi yaklaşımını değiştirmez. Çünkü özel bir antiviral tedavi yoktur."

ANTİBİYOTİĞE YER YOK

Viral ishallerde antibiyotiğin fayda etmediğini dile getiren Özel, şu bilgileri veriyor: "Bir başka değişle, rotavirüs tedavisinde antibiyotiğe yer yok. Aksine, antibiyotik kullanımı bağırsak florasını bozarak, ishalin uzamasına ve ağırlaşmasına yol açabiliyor. Rotavirüs ishaline karşı tek korunma yöntemi olarak aşı gösteriliyor. Rotavirüs aşısı Türkiye'de rutin aşı takvimine alınmış değil. Aileler kendi isteği doğrultusunda ilgili hekime yaptırabiliyor. Halen piyasada olan aşı 2006 yılından beri ABD ve birçok Avrupa ülkesinde güvenli bir şekilde uygulanıyor."

Çocuk hastalıkları uzmanı Mesut Özel de, aşının uygulanmaya başlamasıyla birlikte aşı yapılan grupta hastaneye yatış oranında yüzde 85 oranında azalma kaydedildiğini belirtiyor. Özel, "Rotavirüs aşısının etkinliğinin yüzde 74 ile yüzde 98 arasında olduğu bilimsel yayınlanlarla ispatlanmış durumda. Rotavirusgastroenteriti çok sayıda ayaktan poliklinik ve hastane yatış oranları nedeniyle ülke ekonomisine ve ailelere büyük yük getiriyor.

Rotavirüs ishaline karşı korunmada öncelikli yöntem aşı. Bunun yanı sıra temizlik ve hijyene çok dikkat etmek gerekiyor. Zira rotavirüs, ishal bir kişinin dışkısı ile kolaylıkla çevreye yayılabiliyor. Kişinin dokunduğu kapı kolları, telefon, asansör düğmesi, oyuncak, bardak gibi çok çeşitli araçlarla çevredeki diğer kişilere kolayca bulaşabiliyor. Rotavirüs kuru yüzeylerde 6 ile 60 gün arasında canlı kalabiliyor. Korunmak için, temiz sular içilmeli, bebek temizlendiğinde kullanılan suların temiz olmasına dikkat edilmeli, çocuklarda yalnızca pastörize süt ve şişelenmiş meyve suyu verilmeli, taze meyve ve sebzeler yenilmeden önce mutlaka bol su ile yıkanmalı, et, balık ve deniz ürünleri mutlaka iyi pişirilmeli, yemekten önce ve sonra, tuvalete çıktıktan sonra ve bebeğin altı değiştirildikten sonra eller mutlaka iyice yıkanmalı." diye konuştu.