- Katılım
- Kas 9, 2010
- Mesajlar
- 16,299
- Tepkime Puanı
- 13
- Puanları
- 0
- Yaş
- 49
Tüp bebek tedavisinde tüm ekibin amacı hamileliğin gerçekleştirilmesidir. Dolayısıyla başarının en önemli kriteri sağlıklı bebek doğum oranlarıdır. Çünkü tüp bebek tedavisinin amacı sağlıklı bir bebek sahibi olmaktır. Tüp bebek tedavisi, hepimizin bildiği gibi kadınların yaşına göre değişkenlik göstermektedir.
Bu yüzden her kategorinin kendi arasında değerlendirilmesi gerekmektedir. Doktorlar olarak biz, hastaları 35 yaş altı 35-40 yaş ve 40 yaş üstü olarak kategorilere ayırarak değerlendiririz. İyi bir tüp bebek programında, 35 yaşından genç kadınlarda tüp bebek başarı oranlarının % 50-60 oranında olmasını isteriz.
Bunun ötesinde programın bilimsel, etik ve hasta odaklı çalışması çok önemlidir. Bir tüp bebek programında seri imalat tarzında kişiye özel olmayan protokoller uygulanmamalıdır. Bir çift değerlendirilmeli ve onlara özel protokol geliştirilip onlara özel program uygulanmalıdır. Özetle, tüp bebek programlarının kalitesinde; hamilelik oranları, ardından hasta odaklı bir tedavi uygulanması en önemli kriterlerdir. Bunun yanı sıra birçok hastanın tedavi süreci çok stresli geçtiği için sürekli anlayışla, ilgiyle psikolojik desteğin verilmesi önemli konulardan biridir.
Çiftler, merkezin başarılı doğum oranlarını nasıl bilebilirler?
En önemli hususlardan biri de yakın eş, dost, akraba gruplarından değişik merkezlerde olan tecrübeleri ve bu tecrübelerden edinilen intibalardır. Tavsiye en önemli seçim kriterlerinden biri olmaktadır.
Bir çift, tüp bebek merkezine gittiğinde hangi soruları sormalı?
Öncelikle hemen bir tüp bebek merkezine gidip de tedaviye başlanması taraftarı değilim. En azından, 2-3 tüp bebek merkezini ziyaret ederek kendilerini en etkileyen, en hoşlarına giden merkezi seçmeleri en mantıklısıdır. Sorulması gereken sorulardan ziyade edinilecek intibalar önemlidir.
O merkez ciddi biçimde çalışıyor mu? Ekip çalışması var mı? Başarı oranları mutlaka önemlidir ama ekibin çifte karşı muamelesi nasıl? Kişilere özel bir tedavi planı çiziliyor mu? Bütün bunlar çok önemli kriterlerdir. Sonuçta bütün bunların sonunda o çift ilk görüşmenin ardından: “Biz buraya güveniyoruz, burası bizim tedavimizi başarıyla gerçekleştirebilir.” diyebiliyorsa o merkezde tedavilerini yaptırmaları gerekir.
Tedavi yöntemi seçerken nelere dikkat edilmeli?
Hekim, tedavi yöntemi konusunda bilimsel ve tıbbi açıdan en önemli programı yapacaktır. Burada benim prensiplerime göre çiftin de karar mekanizmasına muhakkak katılması, paylaşması gerekir. Bilgilendirme çok önemlidir. Hangi aşamanın, hangi tedavinin niçin yapılacağının muhakkak çiftlere izah edilmesi gerekir. “Siz anlamazsınız.”, “Biz şunu yapacağız fazla da soru sormayın.” şeklinde bir yaklaşım yanlıştır. En cahil insanın bile kendi vücuduna yapılacak bir tedaviyi bilme hakkı vardır. En azından izah edilmeye çalışılması gerekir ve anlaşılması için de halk dilinde bunun izah edilmesi gerekir. Dolayısıyla çiftlerin karar mekanizmasına katılımı bana göre çok önemlidir.
Bu, tedavinin başarısını etkiler mi?
Tedaviye her zaman olumlu yaklaşmak, pozitif yaklaşmak çok önemlidir. Ancak bunun gerçek ötesi bir düzeye çıkması daha sonra negatif tepki yapar. Beklenti rakamlarının çifte abartmadan ya da küçültmeden, gerçekçi bir şekilde verilmesi gerekir. Ayrıca morallerini yüksek tutmalarını sağlamak psikolojik açıdan mutlaka faydalı olur.
Çoğul gebelikler bir merkez için başarısızlık kriteri midir?
İdeali tekiz gebeliktir. Belki ikizler de kabullenebilir bir sayıdır. Ancak üçüz, dördüz gebelikler hem annenin hem de bebeklerin sağlığı açısından riskli gebeliklerdir. O yüzden transfer edilecek embriyo sayısının çok iyi seçilmesini, çok fazla olmamasını tavsiye ediyoruz. Bu nedenle, çift tüp bebek merkezine başvururken çoğul gebelik oranlarını da mutlaka sormalı.
Merkez seçerken maliyet ve konfor açısından nelere dikkat edilmeli?
Çiftin, tüp bebek tedavisine başlamadan önce tedavinin kaça mal olacağını sorması ve detaylı bilgi alması gerekir. Sonradan çıkabilecek ek masraflar olabilir mi, olursa ne kadardır bunların önceden muhakkak bildirilmesi gerekir. Sonradan çıkacak sürpriz masraflar hem morallerini bozabilir hem de maddi açıdan zorlayacak sorunlara neden olabilir. Otopark olması, bekleme alanlarının düzeni, hasta giriş-çıkış düzeni de bu açıdan önemli unsurlardır.
Tüp bebek tedavisi zaman bırakılır?
Genellikle tedavinin bırakılıp bırakılmaması tedaviye verilen cevaba bağlıdır. Birinci tedavide hiç yumurta ürememişse, menopoz dönemine yakın bir hastaya tedavi uygulanmışsa tekrar aynı tedavinin yapılmasının bir anlamı yoktur. Belki yumurta balansiyonu tavsiye edilir. Ancak tedavi çok güzel olmuş, fakat hamilelik gerçekleşmemiş. O zaman tedavi protokolünde bazı değişiklikler yapılarak tedavi tekrarlanabilir. İkinci tedavide başarı oranları çok düşük değildir. Birinci tedavidekine yakındır. Devamında başarısızlık varsa başarı oranları düşmeye başlar. Birinci denemede edinilen tecrübeler ikinci denemenin daha başarılı olması yönünde yararlı olur.
Bir aile en fazla kaç denemede bulunmalı?
Bir ailenin en fazla kaç denemede bulunacağı biraz o ailenin maddi ve manevi gücüne bağlıdır. Ancak genç bir çiftin genel olarak 2-3 deneme içinde hamile kalması gerekir. O nedenle eğer bir kez başarısız olunursa hemen umutsuzluğa kapılmamaları gerekir. 40 yaş üstü grupta ise başarısızlık oranları normal olarak yükseldiği için deneme sayısı artabilir.
Fakat örneğin 6 denemede başarısız olmuş bir çiftin 7. denemede başarılı olma şansı çok düşüktür. Bir sayı vermek gerekirse, genel olarak 6’dan fazla deneme pek tavsiye edilmez. Bu tavsiye vücuda bir zarar verme korkusundan ziyade artık başarı olasılığının çok azalmış olması nedeni iledir. Her konuda olduğu gibi bu konuda da istisnalar vardır. Örneğin; 12 başarısız denemeden sonra 13. denemede hamile kalan çiftler olabilir. Burada dikkat edilmesi gereken husus bunların gazete haberi olacak kadar nadir olaylar olduğudur.
Tedavisi başarısız sonuçlanan çiftlerin farklı bir merkeze yönelmelerini tavsiye eder misiniz?
Sadece tek denemenin başarısız olması durumunda başka bir merkeze yönelmeyi pek tasvip etmiyorum. Ancak deneme sırasında çifti rahatsız eden bazı olaylar olmuşsa, gösterilen ilgi ve alakadan memnun değillerse veya yaklaşımı bilimsel bulmuyorlarsa, ekibin psikolojik desteğini görmemişlerse tabi ki hemen değiştirilmesi gerekir.
Ama programdan memnun kalmışlar ve maalesef hamilelik olmamışsa muhtemelen aynı programda bir ikinci denemenin yapılması en mantıklıdır. Ama eğer bir merkezde üç denemede başarısız olunmuşsa, hem programdaki ekibin kafa yapısı açısından hem de çift açısından başka bir yerde deneme yapılması bence mantıklı olur. Aynı yerde üç başarısız deneme bir psikolojik yorgunluğa kişilerin ümitsizliğe kapılmasına sebebiyet verebilir.
Yani üçüncü deneme başarısızlıkla sonuçlanmışsa başka bir merkeze mi yönelsinler?
Denemenin bir üst sınırı yok. Ümitleri ve maddi güçleri olduğu müddetçe insanlar denemek ister. Ama genellikle hamilelik olacaksa ilk üç denemede %85’i oluyor. Daha sonra imkansız değil, yapılmış bazı hatalar nedeniyle hamilelik gerçekleşmemiş olabilir. Yeni bir merkezde denenirse muhtemelen bir ümit ışığı olabilir.
Üst üste başarısız denemede bulunan çiftlerin ruhsal durumu nasıl etkileniyor?
Her tüp bebek denemesi bir çifti her açıdan etkiler. Bunların içinde en önemlisi ruhi durumdur. Tüp bebek tedavisi sırasında hem doktor hem de tedavi gören çift doğal olarak büyük ümitler içinde tedaviye başlar ve sürdürür. Tedavinin her aşamasında bu ümit daha da artar. Sonucun başarısız olması genellikle büyük bir ruhsal çöküntüye sebep olur. Burada hormon iniş çıkışları nedeni ile ilaveten ruhsal açıdan en çok etkilenen de bayanlardır. Ruhsal durumun yanı sıra çiftlerin hem fiziksel hem de maddi açıdan etkilenmemeleri mümkün değildir.
Yurtdışındakilerle karşılaştırdığınızda Türkiye’deki tüp bebek merkezleri için ne söyleyebilirsiniz?
Yurt dışındaki birçok ülkede, özellikle Avrupa ülkelerinde devlet ya da sigortalar, tüp bebek hizmetlerini karşılar. O yüzden belli bir kontrol mekanizması oluşmuştur. Almanya gibi birçok ülkede transfer edilecek embriyo sayısı en fazla iki ile sınırlandırılmıştır. Tedavi gören çiftler bundan pek rahatsız olmazlar, parayı ceplerinden vermedikleri için bu sefer olmazsa bir dahaki sefere olsun derler.
Örneğin; Amerikalılar gibi cebinden ödemesi gereken kişiler ise verdikleri paranın karşılığını alabilmek için biraz daha fazla embriyo transferinin sağlanması için baskı yaparlar. Ülkemizde de durum bu şekildedir. Birçok çift, cebinden para ödediği için “Hamilelik olsun gerisini sonra düşünürüz.” düşüncesiyle fazla embriyo transferi konusunda baskı yaparlar. Amerika da, Türkiye’yle karşılaştırıldığında tüp bebek tedavisi oldukça çok pahalıdır. Bu nedenle, gerek ABD’den gerekse Avrupa ülkelerinden çok sayıda çift Türkiye’ye gelmektedir. Ama tabi bu sadece maddi nedenlerden değil başarı oranları nedeniyle de tercih edilmektedir. Çünkü Türkiye’de, tüp bebek başarı oranları çok yüksektir.
Kadın Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Aydın Arıcı
KAYNAK
Bu yüzden her kategorinin kendi arasında değerlendirilmesi gerekmektedir. Doktorlar olarak biz, hastaları 35 yaş altı 35-40 yaş ve 40 yaş üstü olarak kategorilere ayırarak değerlendiririz. İyi bir tüp bebek programında, 35 yaşından genç kadınlarda tüp bebek başarı oranlarının % 50-60 oranında olmasını isteriz.
Bunun ötesinde programın bilimsel, etik ve hasta odaklı çalışması çok önemlidir. Bir tüp bebek programında seri imalat tarzında kişiye özel olmayan protokoller uygulanmamalıdır. Bir çift değerlendirilmeli ve onlara özel protokol geliştirilip onlara özel program uygulanmalıdır. Özetle, tüp bebek programlarının kalitesinde; hamilelik oranları, ardından hasta odaklı bir tedavi uygulanması en önemli kriterlerdir. Bunun yanı sıra birçok hastanın tedavi süreci çok stresli geçtiği için sürekli anlayışla, ilgiyle psikolojik desteğin verilmesi önemli konulardan biridir.
Çiftler, merkezin başarılı doğum oranlarını nasıl bilebilirler?
En önemli hususlardan biri de yakın eş, dost, akraba gruplarından değişik merkezlerde olan tecrübeleri ve bu tecrübelerden edinilen intibalardır. Tavsiye en önemli seçim kriterlerinden biri olmaktadır.
Bir çift, tüp bebek merkezine gittiğinde hangi soruları sormalı?
Öncelikle hemen bir tüp bebek merkezine gidip de tedaviye başlanması taraftarı değilim. En azından, 2-3 tüp bebek merkezini ziyaret ederek kendilerini en etkileyen, en hoşlarına giden merkezi seçmeleri en mantıklısıdır. Sorulması gereken sorulardan ziyade edinilecek intibalar önemlidir.
O merkez ciddi biçimde çalışıyor mu? Ekip çalışması var mı? Başarı oranları mutlaka önemlidir ama ekibin çifte karşı muamelesi nasıl? Kişilere özel bir tedavi planı çiziliyor mu? Bütün bunlar çok önemli kriterlerdir. Sonuçta bütün bunların sonunda o çift ilk görüşmenin ardından: “Biz buraya güveniyoruz, burası bizim tedavimizi başarıyla gerçekleştirebilir.” diyebiliyorsa o merkezde tedavilerini yaptırmaları gerekir.
Tedavi yöntemi seçerken nelere dikkat edilmeli?
Hekim, tedavi yöntemi konusunda bilimsel ve tıbbi açıdan en önemli programı yapacaktır. Burada benim prensiplerime göre çiftin de karar mekanizmasına muhakkak katılması, paylaşması gerekir. Bilgilendirme çok önemlidir. Hangi aşamanın, hangi tedavinin niçin yapılacağının muhakkak çiftlere izah edilmesi gerekir. “Siz anlamazsınız.”, “Biz şunu yapacağız fazla da soru sormayın.” şeklinde bir yaklaşım yanlıştır. En cahil insanın bile kendi vücuduna yapılacak bir tedaviyi bilme hakkı vardır. En azından izah edilmeye çalışılması gerekir ve anlaşılması için de halk dilinde bunun izah edilmesi gerekir. Dolayısıyla çiftlerin karar mekanizmasına katılımı bana göre çok önemlidir.
Bu, tedavinin başarısını etkiler mi?
Tedaviye her zaman olumlu yaklaşmak, pozitif yaklaşmak çok önemlidir. Ancak bunun gerçek ötesi bir düzeye çıkması daha sonra negatif tepki yapar. Beklenti rakamlarının çifte abartmadan ya da küçültmeden, gerçekçi bir şekilde verilmesi gerekir. Ayrıca morallerini yüksek tutmalarını sağlamak psikolojik açıdan mutlaka faydalı olur.
Çoğul gebelikler bir merkez için başarısızlık kriteri midir?
İdeali tekiz gebeliktir. Belki ikizler de kabullenebilir bir sayıdır. Ancak üçüz, dördüz gebelikler hem annenin hem de bebeklerin sağlığı açısından riskli gebeliklerdir. O yüzden transfer edilecek embriyo sayısının çok iyi seçilmesini, çok fazla olmamasını tavsiye ediyoruz. Bu nedenle, çift tüp bebek merkezine başvururken çoğul gebelik oranlarını da mutlaka sormalı.
Merkez seçerken maliyet ve konfor açısından nelere dikkat edilmeli?
Çiftin, tüp bebek tedavisine başlamadan önce tedavinin kaça mal olacağını sorması ve detaylı bilgi alması gerekir. Sonradan çıkabilecek ek masraflar olabilir mi, olursa ne kadardır bunların önceden muhakkak bildirilmesi gerekir. Sonradan çıkacak sürpriz masraflar hem morallerini bozabilir hem de maddi açıdan zorlayacak sorunlara neden olabilir. Otopark olması, bekleme alanlarının düzeni, hasta giriş-çıkış düzeni de bu açıdan önemli unsurlardır.
Tüp bebek tedavisi zaman bırakılır?
Genellikle tedavinin bırakılıp bırakılmaması tedaviye verilen cevaba bağlıdır. Birinci tedavide hiç yumurta ürememişse, menopoz dönemine yakın bir hastaya tedavi uygulanmışsa tekrar aynı tedavinin yapılmasının bir anlamı yoktur. Belki yumurta balansiyonu tavsiye edilir. Ancak tedavi çok güzel olmuş, fakat hamilelik gerçekleşmemiş. O zaman tedavi protokolünde bazı değişiklikler yapılarak tedavi tekrarlanabilir. İkinci tedavide başarı oranları çok düşük değildir. Birinci tedavidekine yakındır. Devamında başarısızlık varsa başarı oranları düşmeye başlar. Birinci denemede edinilen tecrübeler ikinci denemenin daha başarılı olması yönünde yararlı olur.
Bir aile en fazla kaç denemede bulunmalı?
Bir ailenin en fazla kaç denemede bulunacağı biraz o ailenin maddi ve manevi gücüne bağlıdır. Ancak genç bir çiftin genel olarak 2-3 deneme içinde hamile kalması gerekir. O nedenle eğer bir kez başarısız olunursa hemen umutsuzluğa kapılmamaları gerekir. 40 yaş üstü grupta ise başarısızlık oranları normal olarak yükseldiği için deneme sayısı artabilir.
Fakat örneğin 6 denemede başarısız olmuş bir çiftin 7. denemede başarılı olma şansı çok düşüktür. Bir sayı vermek gerekirse, genel olarak 6’dan fazla deneme pek tavsiye edilmez. Bu tavsiye vücuda bir zarar verme korkusundan ziyade artık başarı olasılığının çok azalmış olması nedeni iledir. Her konuda olduğu gibi bu konuda da istisnalar vardır. Örneğin; 12 başarısız denemeden sonra 13. denemede hamile kalan çiftler olabilir. Burada dikkat edilmesi gereken husus bunların gazete haberi olacak kadar nadir olaylar olduğudur.
Tedavisi başarısız sonuçlanan çiftlerin farklı bir merkeze yönelmelerini tavsiye eder misiniz?
Sadece tek denemenin başarısız olması durumunda başka bir merkeze yönelmeyi pek tasvip etmiyorum. Ancak deneme sırasında çifti rahatsız eden bazı olaylar olmuşsa, gösterilen ilgi ve alakadan memnun değillerse veya yaklaşımı bilimsel bulmuyorlarsa, ekibin psikolojik desteğini görmemişlerse tabi ki hemen değiştirilmesi gerekir.
Ama programdan memnun kalmışlar ve maalesef hamilelik olmamışsa muhtemelen aynı programda bir ikinci denemenin yapılması en mantıklıdır. Ama eğer bir merkezde üç denemede başarısız olunmuşsa, hem programdaki ekibin kafa yapısı açısından hem de çift açısından başka bir yerde deneme yapılması bence mantıklı olur. Aynı yerde üç başarısız deneme bir psikolojik yorgunluğa kişilerin ümitsizliğe kapılmasına sebebiyet verebilir.
Yani üçüncü deneme başarısızlıkla sonuçlanmışsa başka bir merkeze mi yönelsinler?
Denemenin bir üst sınırı yok. Ümitleri ve maddi güçleri olduğu müddetçe insanlar denemek ister. Ama genellikle hamilelik olacaksa ilk üç denemede %85’i oluyor. Daha sonra imkansız değil, yapılmış bazı hatalar nedeniyle hamilelik gerçekleşmemiş olabilir. Yeni bir merkezde denenirse muhtemelen bir ümit ışığı olabilir.
Üst üste başarısız denemede bulunan çiftlerin ruhsal durumu nasıl etkileniyor?
Her tüp bebek denemesi bir çifti her açıdan etkiler. Bunların içinde en önemlisi ruhi durumdur. Tüp bebek tedavisi sırasında hem doktor hem de tedavi gören çift doğal olarak büyük ümitler içinde tedaviye başlar ve sürdürür. Tedavinin her aşamasında bu ümit daha da artar. Sonucun başarısız olması genellikle büyük bir ruhsal çöküntüye sebep olur. Burada hormon iniş çıkışları nedeni ile ilaveten ruhsal açıdan en çok etkilenen de bayanlardır. Ruhsal durumun yanı sıra çiftlerin hem fiziksel hem de maddi açıdan etkilenmemeleri mümkün değildir.
Yurtdışındakilerle karşılaştırdığınızda Türkiye’deki tüp bebek merkezleri için ne söyleyebilirsiniz?
Yurt dışındaki birçok ülkede, özellikle Avrupa ülkelerinde devlet ya da sigortalar, tüp bebek hizmetlerini karşılar. O yüzden belli bir kontrol mekanizması oluşmuştur. Almanya gibi birçok ülkede transfer edilecek embriyo sayısı en fazla iki ile sınırlandırılmıştır. Tedavi gören çiftler bundan pek rahatsız olmazlar, parayı ceplerinden vermedikleri için bu sefer olmazsa bir dahaki sefere olsun derler.
Örneğin; Amerikalılar gibi cebinden ödemesi gereken kişiler ise verdikleri paranın karşılığını alabilmek için biraz daha fazla embriyo transferinin sağlanması için baskı yaparlar. Ülkemizde de durum bu şekildedir. Birçok çift, cebinden para ödediği için “Hamilelik olsun gerisini sonra düşünürüz.” düşüncesiyle fazla embriyo transferi konusunda baskı yaparlar. Amerika da, Türkiye’yle karşılaştırıldığında tüp bebek tedavisi oldukça çok pahalıdır. Bu nedenle, gerek ABD’den gerekse Avrupa ülkelerinden çok sayıda çift Türkiye’ye gelmektedir. Ama tabi bu sadece maddi nedenlerden değil başarı oranları nedeniyle de tercih edilmektedir. Çünkü Türkiye’de, tüp bebek başarı oranları çok yüksektir.
Kadın Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Aydın Arıcı
KAYNAK
