Türk Dili Tarihi

Murat.Y · Eyl 10, 2014

Türk Dili Tarihi- Gagavuz Türkçesi

Çoğunluğu Moldova'daki Gagavuz Yeri Özerk Bölgesi'nde yaşayan Gagavuzların konuştuğu çağdaş Türk yazı dilidir. Yaklaşık 300.000 kişi tarafından konuşulur. Gagavuzca, Oğuz grubuna içinde yer alır. Komşu dillerden birçok ödünç sözcük almasına rağmen bir Türkiye Türkü ile Gagavuz Türkü kolayca anlaşabilir. Eskiden Gagavuzca Yunan alfabesi ile yazılırdı, ancak 1957'de Kiril abecesi kullanılmaya başlanınca Yunan alfabesinden vazgeçilmiştir. Moldova'nın bağımsızlığına kavuşması ve Gagavuzlara özerklik verilmesinden sonra Türk alfabesi üzerine biçimlendirilmiş bir yazı sistemi oluşturuldu.

Kaynak: Vikipedi, özgür ansiklopedi

Murat.Y · Eyl 10, 2014

Türk Dili Tarihi- Klasik Azerbaycan Türkçesi

16. yüzyıl başlarından 19. yüzyıl ortalarına dek sürmüş olan Klasik Azerbaycan Türkçesi, Azerbaycan yazı dilinin ilk dönemidir. Eski Oğuz Türkçesi, Azerbaycan ve Anadolu’nun (14. yüzyılın ortalarından sonra aynı zamanda Balkanlar’ın) ortak yazı dili idi. Ancak 13, 14 ve nispeten 15. yüzyıllardaki Batı Türk yazı dili, oturmuş bir yazı dili değildi. Aynı işlev için farklı morfo-fonolojik biçimler (örnek olarak teklik birinci şahıs için -vAn, -vAnIn, -vAm, -Am, -In) kullanılabildiği gibi yazardan yazara değişebilen biçimler de kullanılabiliyordu. Söz gelişi Sivas’ta yazan Kadı Burhaneddin’de, sonradan Azerbaycan yazı dili için standartlaşacak biçimler ağırlıkta iken daha doğudaki Erzurumlu Darir’de sonradan Osmanlı sahasında standartlaşacak biçimler ağırlıktaydı. Bu özellikler dolayısıyla Eski Oğuz Türkçesini Azerbaycan yazı diliyle Osmanlı yazı dilinin ortak atası kabul ediyoruz. Eski Oğuz Türkçesinde her iki yazı dilinin filizleri yeşermekteydi. Karakoyunlu-Akkoyunlu-Osmanlı siyasî ayrılığı dolayısıyla 15. yüzyılda ayrışma sürecini yaşayan Eski Oğuz Türkçesi, 16. yüzyıl başında Safevî Devleti’nin kuruluşuyla Azerbaycan ve Osmanlı yazı dillerine ayrıldı.

Kaynak: Vikipedi, özgür ansiklopedi

Murat.Y · Eyl 10, 2014

Türk Dili Tarihi- Azerice

19. yüzyılın ortalarından 20. yüzyılın 30’lu yıllarına kadar bir geçiş dönemi yaşayan Azerbaycan yazı dili 1930’larda bugünkü Azerbaycan yazı dili dönemine girmiştir. Geçiş döneminin başlıca isimleri Mirza Fethali Ahuntzâde, Hasan Bey Zerdabî, Mirza Elekber Sâbir, Hüseyin Câvid, Mehemmed Hâdi, Celil Memmedguluzâde’dir. Bugün, çağdaş Türk yazı dillerinden biri olarak, Kafkaslar, Azerbaycan ve İran sahasında ağızlarıyla beraber konuşulmaktadır.

Kaynak: Vikipedi, özgür ansiklopedi

Murat.Y · Eyl 10, 2014

Türk Dili Tarihi- Kaşkay Türkçesi

İran'da yaklaşık 3,5 milyon Kaşkay tarafından konuşulan Oğuz öbeğine ait Türk dilidir. Azerbaycan Türkçesine çok yakın olan bir dildir. Kaşkaylar genelde iki dilli olup anadilleri Kaşkay Türkçesi yanında resmî dil olan Farsçayı da konuşurlar.

Kaynak: Vikipedi, özgür ansiklopedi

Murat.Y · Eyl 10, 2014

Türk Dili Tarihi- Eski Türkmen Türkçesi

Eski Türkmen Türkçesi yazılı belgelerle takip edilemeyen tarihî dönem içinde Ana Oğuz Türkçesinin içinden ayrıklaşan veya Ana Oğuz Türkçesiyle beraber yaşamış olan bir kol olarak düşünülmektedir. Özellikle 10. yüzyılda yoğunluk kazanan Hazar Denizi’nin batısına göç eden kalabalık Oğuz boylarının dışında, Hazar’ın doğusunda yaşamını sürdürmüş olan Oğuzların konuşmuş oldukları diyalektlerdir. Yazı dili olmadığı için Eski Türkmen diyalektleri olarak da belirtilebilir.

Kaynak: Vikipedi, özgür ansiklopedi

Murat.Y · Eyl 10, 2014

Türk Dili Tarihi- Türkmence

Oğuz öbeği içinde yer alan çağdaş Türk yazı dillerinden biridir. Türkmen Türkçesi, Oğuz grubu şivelerinin doğu kolundandır. Bundan dolayı Oğuz Türkçesinin özellikleri Türkmen Türkçesinin karakteristiğini oluşturur. Ayrıca, Doğu Türkçesinin etkisiyle Kıpçak ve Çağatay Türkçesinin özelliklerini de barındırır. Mesela, Oğuz grubu lehçelerinde görülen b- > v- değişmesi, Türkmen Türkçesinde olmayıp b’ler korunmuştur. (bol- “ol-”, bar “var” vs.). Türkmen Türkçesinin en önemli özelliklerinden birisi de aslî uzun ünlüleri korumuş olmasıdır.

Kaynak: Vikipedi, özgür ansiklopedi

Murat.Y · Eyl 10, 2014

Türk Dili Tarihi- Kafkas Türkmencesi

Rusya Federasyonunda Stavropol Krayında yaşayan Kafkas Türkmenleri tarafından konuşulan Oğuz grubundan bir Türk dili ya da Türkmencenin bir lehçesidir.

Kaynak: Vikipedi, özgür ansiklopedi

Murat.Y · Eyl 10, 2014

Türk Dili Tarihi- Horasan Türkçesi

İran'ın kuzeydoğusunda ve komşu Türkmenistan'ın Amu Derya ötesine kadar yaşayan Horasan Türkleri tarafından konuşulan Oğuz öbeğine ait yazı dili olmayan bir Türk lehçesidir. Anadili olarak konuşanların sayısı 1993 yılında bir milyondan fazla olarak tespit edilmiştir. Horasan Türkçesi, Türkmence ve Azerice arasında olup Türkmenceye daha çok yakınlık göstermektedir.

Kaynak: Vikipedi, özgür ansiklopedi

Murat.Y · Eyl 10, 2014

Türk Dili Tarihi- Salar Türkçesi

Çin'de yaşayan Salarların konuştuğu Oğuz grubuna ait Türk dilidir. Kökenleri Salur boyundan olan Salarlar kendilerine Salır, dillerine de Salırça derler.

Salarca yaygın olduğu bölgenin etrafında bulunan büyük Türk dillerinden farklı olarak Uygur grubuna değil Oğuz grubuna aittir. Konuşulan iki ayrı lehçesi vardır. Bunlar Çince ve Tibetçe'den etkilenen Kinhay lehçesi, Uygur Türkçesi ve Kazak Türkçesinden etkilenmiş İli lehçeleridir.

Kaynak: Vikipedi, özgür ansiklopedi

Murat.Y · Eyl 10, 2014

Türk Dili Tarihi- Halaç Türkçesi

İran’da konuşulan bir Türk lehçesidir. 1988 yılında konuşur sayısı 30.000 olarak belirtilmiştir. Yazı dili kimliği yoktur, ağız olarak konuşurlara sahiptir. Günümüzden yaklaşık 25 yıl önce Alman bilim adamı G. Doerfer'in dikkatleri çekmesiyle o güne kadar dilleri açısından sıradan bir Türk halkı oldukları, Azericenin bir ağzını konuştukları düşünülen Halaçlar ve dilleri Türk dilbilim araştırmalarında önemli bir yere sahip oldu. Buna göre Halaçlar bir Azeri halkı olmadığı gibi dilleri de Azericenin bir ağzı olmayıp Eski Türkçeden de eski özellikler gösteren bir Türk dilidir.

Kaynak: Vikipedi, özgür ansiklopedi

Murat.Y · Eyl 10, 2014

Türk Dili Tarihi- Tarihî Sibirya Türkçesi

Türk dili coğrafyasının Sibirya bölgesinde, bu bölgenin güneyinde, Ötüken dolayında yaşayan kalabalık Türk gruplarından ayrılan bir veya birkaç Türk grubunun konuşmuş olduğu yazılı olmayan koldur. Bu kola dair fikirlerin çoğu hipotetiktir.

Kaynak: Vikipedi, özgür ansiklopedi

Murat.Y · Eyl 10, 2014

Türk Dili Tarihi- Altayca

Altayca, çağdaş Türk yazı dillerinin Sibirya grubunda yer alan kollardan biridir. Rusya Federasyonu içindeki Altay Cumhuriyeti’nin resmî dilidir. Altayca, daha önce Oyrot dili olarak adlandırılıyordu. 2002 verilerine göre bu lehçeyi yaklaşık 75 bin kişi konuşmaktadır. Altayca, temel olarak Altay Cumhuriyeti’nde (Güney Altay) ve Altay Kray’da (Kuzey Altay) konuşulur. Bu yazı dili, Rusça ile birlikte Altay Cumhuriyeti’nin resmî dilidir. Resmî dil olarak Altay dili, Güney diyalekti üzerinde gelişmiştir.

Kaynak: Vikipedi, özgür ansiklopedi

Murat.Y · Eyl 11, 2014

Türk Dili Tarihi- Tuvaca

Tuvaca, Rusya Federasyonu’na bağlı özerk Tuva Cumhuriyetinde Tuvalar tarafından konuşulan Sayan dilleri grubundan çağdaş Türk yazı dillerinden biridir. Tuva Cumhuriyeti'ndeki 250.000 civarındaki Tuva nüfusunun yanı sıra, kuzey-batı Moğolistan'da 27.000 kişi ve Çin Halk Cumhuriyeti'nin adlandırmasıyla Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ne Türk Dünyasındaki adlandırmayla Doğu Türkistan'a bağlı Altay İli'nde 2.400 kişi bu dili konuşmaktadır.Ayrıca Buryat Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nde ve Kazakistan'da az sayıda Tuvaca konuşanlar vardır.

Kaynak: Vikipedi, özgür ansiklopedi

Murat.Y · Eyl 11, 2014

Türk Dili Tarihi- Hakasça

Hakasça, çağdaş Türk yazı dillerinden Sibirya kesiminde konuşulup yazılan kollarından biridir. Hakas Türkleri tarafından konuşulmaktadır ve Hakaslar Hakasya adı verilen ülkede yaşamakta olup, Güney Sibirya bölgesindedir. Hakas Cumhuriyeti veya Hakasya, Rusya'da yer alır. Hakasların nüfusu 78,500 olup, bunun 60,168 kadarı Hakasça konuşmayı bilmektedir.

Kaynak: Vikipedi, özgür ansiklopedi

Murat.Y · Eyl 11, 2014

Türk Dili Tarihi- Şorca

Şorca, Şorlar tarafından konuşulan Türk lehçelerinin Sibirya öbeğine ait kolu, çağdaş Türk yazı dillerinden biridir. Tuva Türkçesine büyük benzerlik gösterir. Hakas Türkleri gibi kendilerine Tadar (Tatar) kişi demektedirler. Rusya Federasyonu’nun Kemerova bölgesinde 9.800 kişi konuşmaktadır. Günümüzde Şorca Kemerovo Üniversitesi'nde öğretilmektedir. Alfabesi 19. yüzyılın ortalarında Rus Hıristiyan misyonerleri tarafından oluşturulmuştur. 1929-1938 yılları arasında Latin alfabesi kullanan Şorlar, sonra tekrar Sovyet-Rus yönetiminin baskısı ile Kiril alfabesine geçirilmişlerdir.

Kaynak: Vikipedi, özgür ansiklopedi

Murat.Y · Eyl 11, 2014

Türk Dili Tarihi- Tofaca

Tofaca, Rusya Federasyonu’nda yaşayan Tofalar tarafından konuşulan Sayan dilleri grubundan bir çağdaş Türk yazı dilidir. 2010 yılında yalnızca 93 kişi tarafından konuşulan Tofa dili Tuvacaya yakın olup Soyot Tuka Türkçesi gibi tükenme tehlikesiyle karşı karşıyadır.

Kaynak: Vikipedi, özgür ansiklopedi

Murat.Y · Eyl 11, 2014

Türk Dili Tarihi- Çulımca

Çulımca, Rusya Federasyonu'nda Sibirya'nın ortasında genellikle Krasnoyarsk oblastı ve Tomsk oblastında konuşulan bir Türk lehçesidir. Bu lehçenin tüm konuşurları Rusçayı da bilir. Sovyetler Birliği zamanında Rusça konuşmaları için yapılan baskılar sonucunda çoğu Çulım Türkü, Çulımcayı öğrenememiş, unutmuş ve böylece Çulım Türkçesinin konuşanları azalmıştır. Çulımlar Sibirya'da Kızılyar (Rusçası Krasnoyarsk) bölgesi ve Tom bölgesinde yaşarlar.

Kaynak: Vikipedi, özgür ansiklopedi

Murat.Y · Eyl 11, 2014

Türk Dili Tarihi- Dolganca

Türk lehçelerinin Sibirya öbeğine ait, Dolganların konuştuğu lehçe. Yok olmak üzere olan Türk lehçelerinden biridir. Taymır bölgesinde konuşulmaktadır. Dolganlar (Dolgan, tıa-kihi, saha) — Rusya Federasyonu içinde (tümü 7300 kişi, nüfuslu bir Türk soylu topluluktur. Taymır bölgesi Krasnoyarsk krayında yaklaşık 5500 kişi, Yakutistan’da yaklaşık. 1300 kişi.).

Kaynak: Vikipedi, özgür ansiklopedi

Murat.Y · Eyl 11, 2014

Türk Dili Tarihi- Fuyü Kırgızcası

Fuyü Kırgızcası yaklaşık 600 konuşanı bulunan, Çin'de yaşayan bir Türk dilidir. Kırgızistan'daki Kırgızcayla çok yakın bir bağlantısı vardır.

Kaynak: Vikipedi, özgür ansiklopedi

Murat.Y · Eyl 11, 2014

Türk Dili Tarihi- Batı Yugurca

Çin Halk Cumhuriyeti'nde Yugurlar (Sarı Uygurlar)'ın yoğun olarak yaşadığı Gansu eyaletinde 4.600 kişi tarafından ana dili olarak konuşulan, Türk dillerinin Sibirya öbeğine ait bir dil koludur.

Kaynak: Vikipedi, özgür ansiklopedi

Türk Dili Tarihi

Üye

Üye

Üye

Üye

Üye

Üye

Üye

Üye

Üye

Üye

Üye

Üye

Üye

Üye

Üye

Üye

Üye

Üye

Üye

Üye