F
Fırtına
Guest
25.04.2009 Tarihinde RG’nin 27210 no. lu sayısında Yurtiçinde İşe Yerleştirme Hizmetleri Hakkında Yönetmelik yayınlanmıştır. 10.04.2010 tarihinde yapılan değişiklik ile yönetmelik hükümlerini Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı yürütür denilmiştir.
Özel sektör ve Kamu sektör işyerlerinde özürlü çalıştırmanın esaslarında yaşanan tereddütlere yol göstermek, aynı zamanda kamu işyerlerinde eski hükümlü çalıştırma esasları adına yazılmasında fayda olacağı düşüncesiyle köşemize taşıdık. Yönetmeliğin kapsamında iş arayanlar ile işverenlere İş Kur tarafından sunulan hizmetlere ilişkin usul ve esasları belirlemektir. İş Kur portalının etkin kullanılması da amaçlanmıştır.
Yönetmelikteki Tanımlamalara Bakalım;
a) Bir yıldan uzun süreli bir cezadan veya Devlet memuru olmaya engel bir suçtan hüküm giyenleri, cezasını infaz kurumlarında tamamlayanları, cezası ertelenenleri, koşullu salıverilenleri, özel kanunlarda belirtilen şartlardan dolayı istihdam olanağı bulunmayanları ve ömür boyu kamu hizmetlerinden yasaklı bulunanlara Eski Hükümlü denir.
b) Kanun veya Bakanlar Kurulu Kararıyla kamu kurum ve kuruluşlarının işçi kadrolarına gönderilmede veya alınmada öncelik hakkına sahip olduğu belirlenenler ile kamu kurum ve kuruluşlarının sürekli işçi kadrolarında çalışırken, disiplin soruşturması nedeniyle işten çıkarılanlar dışında, tekrar kamu kurum ve kuruluşlarının sürekli işçi kadrolarına yerleşmek isteyenleri Öncelikle İşe Yerleştirilenler olarak tanımlanır.
c) Doğuştan ya da sonradan herhangi bir nedenle bedensel, zihinsel, ruhsal, duyusal ve sosyal yeteneklerini çeşitli derecelerde kaybetmesi nedeniyle toplumsal yaşama uyum sağlama ve günlük gereksinimlerini karşılamada güçlükleri olan ve korunma, bakım, rehabilitasyon, danışmanlık ve destek hizmetlerine ihtiyaç duyan kişilerden çalışma gücünün en az % 40’ından yoksun olduğu sağlık kurulu raporu ile belgelenenleri Özürlüler tanımlanır.
d) 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu kapsamına giren işyerlerinde bir hizmet akdine dayalı ve sigortalı olarak çalışırken 4447 sayılı Kanunun ilgili maddelerinde belirtilen nedenlerle işini kaybeden ve Kuruma başvurarak çalışmaya hazır olduğunu bildiren kimseyi Sigortalı İşsizler tanımlanır.
İş Kur’a Kayıt Olma Esasları;
Bu hizmetlerden yararlanmak için öncelikle işyerinizin İş Kur’a kayıt olması şarttır. İş arayanlar İş Kur’un internet sitesinden kayıt olabilirler. İşverenlerin önceden işyeri kayıtları yapılmış ise onlarda işyeri şifresi alarak internet üzerinden hizmetlerden yararlanabilirler. Özellikle iş arayanlar özürlü ve hükümlü kriterlerini belirlemesinde fayda var. Bununla ilgili belgeleri de başvurularına eklemeliler..
Kayıtta Aranan Şartlar;
İş arayanlar;
a) 14 yaşını bitirmiş olmak,
b) TC Kimlik numarası, yabancılar için İçişleri Bakanlığı tarafından verilen yabancı kimlik numarasına sahip olmak,
c) Özürlüler için Sağlık Kurulu Raporu"na,
d) Eski hükümlüler için "Eski Hükümlü Belgesi"ne,
Bunları belirtmeleri gerekiyor.
İşverenler ise tek şart SGK işyeri sicil numarasına bulunması yeterli olunmaktadır.
Kayıtların Azami Geçerlilik Süresi;
İş arayanların kayıtlarının geçerlilik süresi, bir yıldan az olmamak kaydıyla İş Kur’ca belirlenir. İş Kur tarafından işe yerleştirilenler, iş aramaktan vazgeçtiğini beyan edenler, kayıt verdikleri adresini güncellemeyenlerin İş Kur tarafından iş arayanlar olarak değerlendirilmezler.
Aylık İşgücü Taleplerini İşverenler İnternet Üzerinden Verebilir;
Özel sektör işverenleri işgücü talebi verilmesine ilişkin işlemleri İş Kur sayfasından internet üzerinden yapılabilinir.
Özel sektör işverenlerinden alınan işgücü taleplerine seçme işlemi;
1.) İş Kur ilgili birimlerince,
2.) İşveren tarafından İş Kur’un internet sayfası üzerinden ,talep şartları dikkate alınarak, kayıtlı iş arayanlar arasından yapılır,
İşsizlik Ödeneği Alanların İşe Yerleştirilme Esasları;
1) İşsizlik ödeneği almakta olan sigortalı işsizler, İş Kur’ca önerilen işi aşağıda belirtilen nedenler dışında reddedemez,
a) Sigortalı işsizin, mesleğine uygun ve son çalıştığı işin ücret yada çalışma koşullarına yakın olmayan bir işte çalıştırılmak istenmesi,
b) Sigortalı işsizin eğitim durumuna, yaşına, cinsiyetine, fizik ve sağlık durumuna uygun olmayan bir işte çalıştırılmak istenmesi,
c) İşverenin önerdiği iş sözleşmesinin, iş yasalarında belirlenmiş olan asgari ücret, günlük veya haftalık çalışma süresi, fazla çalışma ücreti, yıllık ücretli izin gibi çalışma koşulları hükümlerine aykırı koşullar içermesi,
ç) Sigortalı işsizin ikamet ettiği yerin belediye mücavir alanı sınırları dışında bir iş olması,
d) İşsizin, önerilen işyerinde daha önce 4857 sayılı İş Kanununun 24/II maddesine istinaden haklı sebeple ayrılmış olması,
2) Önerilen işin haklı neden olmaksızın reddedilmesi halinde işsizlik ödeneği kesilir,
Özürlü ve Eski Hükümlü Çalıştırma Yükümlülüğü;
Çalıştırma yükümlülüğü işverenlere yüklenmiştir.
Özel sektör işyerlerinde;
a) Sanayide 50 veya daha fazla işçi çalıştırdıkları tespit edilen işyerleri % 3 oranında özürlü,
b) Tarım ve orman işlerinin yapıldığı işyerlerinde 51 veya daha fazla işçi çalıştırdıkları % 3 özürlü istihdam etmek zorundalar.
Kamu sektörü işyerlerinde;
a) 50 veya daha fazla işçi çalıştıran kamu işyerlerinde % 4 özürlü ile % 2 eski hükümlü işçiyi,
b) Tarım ve orman işlerinin yapıldığı işyerlerinde 51 veya daha fazla işçi çalıştırdıkları % 4 özürlü ile % 2 eski hükümlü işçiyi,
İstihdam etmek zorundalar.
Özürlü ve Eski Hükümlü Çalıştırmaya Esas Olacak İşçi Sayısının Tespit Edilme Esasları;
a) Belirli yada Belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalıştırılan tüm işçiler dikkate alınır. Kısmi yada Çağrı üzerine çalışanların çalışma süreleri dikkate alınarak tam süreli çalışmaya dönüştürülür, işyerindeki tam süreli işçi sayısına ilave edilir. Şayet kısmi süreli olarak çalıştırılan özürlü ve eski hükümlü işçi bulunması halinde bunlar da çalışma süreleri dikkate alınarak tam süreli çalışmaya dönüştürülür ve toplam işçi sayısından düşülür. Oranın hesaplanmasında yarıma kadar kesirler dikkate alınmaz. Yarım ve daha fazla olan kesirler tama dönüştürülür.
Örneğin;
a) Ltd. Şti.Tek Şubeli olarak kurulmuş. Belirli süreli ve Belirsiz Süreli olarak çalışan sayısı 70 işçi, 10 işçi Kısmi Süreli Sözleşmeli olarak ayda 10 gün çalışıyor.
10 işçi için 100 gün/30gün=3 işçi olacak.
70+3=73 işçi % 3 oranında özürlü çalıştıracak=2 Özürlü çalıştırma zorunluluğu var.
b) İşyerlerindeki işçi sayısının tespitinde yer altı ve su altı işlerinde çalışanlar hesaba katılmaz.
c) 10/6/2004 tarihli ve 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanuna göre kurulan özel güvenlik şirketleri ile kurumların kendi ihtiyacı için kurduğu güvenlik birimlerinde güvenlik elemanı olarak çalışan işçiler özürlü ve eski hükümlü işçi sayısının tespitinde dikkate alınmaz.
Örneğin;
a) Özel Güvenlik Şirketinde özel güvenlik sertifikalı 100 Kişi çalışıyor, İdari işlerde 10 kişi çalışıyor. Buna göre özürlü çalıştırma mecburiyeti yok.
Örneğin;
a) A. Ş. şirketinde Belirsiz süreli işçi sayısı 80 kişi bu sayının içinde 5 kişi şirketin güvenlik sertifikalı elemanı bulunuyor. Bu durumda 75 kişi üzerinden % 3 oranında olmak üzere 2 kişi özürlü çalıştıracaklardır.
b) Özürlü ve eski hükümlünün talebi halinde, işyerlerinde kısmi süreli çalışma yapan işveren tarafından özürlü ve eski hükümlüler kısmi süreli iş sözleşmesiyle de istihdam edilebilir. Zorunlu çalıştırma yükümlülüğü, kısmi süreli çalıştırma ile karşılanmak istendiğinde, kısmi süreli işçi sayısı birinci fıkrada belirtilen usul ile belirlenir.
c) Aynı il sınırları içinde birden fazla işyeri bulunan işverenin bu kapsamda çalıştırmakla yükümlü olduğu işçi sayısı, toplam işçi sayısına göre hesaplanır.
Örneğin;
İstanbul ilinde (A) A.Ş. 70 kişi aynı il içinde çeşitli ilçelerde 10 işyerinde 100 kişi çalışıyor. Toplam olarak 170 kişi çalışıyor .Özürlü işçi sayısı % 3 oranında 5 kişi olacaktır.
e) Çalıştırılan özürlü ve eski hükümlü işçiler, toplam işçi sayısının hesabında dikkate alınmaz.
İş Kur’un Aracılık Hizmeti;
1.) Kamu veya özel sektörün çalıştırmak zorunda olduğu eski hükümlü yada özürlü işçileri İş Kur’dan temin edeceklerdir.
2.) İş Kur aracılığı olmadan kendi imkanları ile özürlü çalıştırılmaya başlanması durumunda özel sektör işverenleri özürlünün işe başlama tarihinden itibaren bu durumu en geç on beş iş günü içinde İş Kur’a bildirmesi ve tescil ettirmesi zorunludur. İş Kur tarafından tescili yapılmayan işçi özürlü statüsünde değerlendirilmez.
3.) İşyerinin işçisi iken özürlü duruma düşenlere öncelik tanınır.
Özel Sektör Özürlü Çalıştırma Yükümlülüğüne Girdiğinde İş Kur’ a Kaç İş gününde Bildirecektir?
Yükümlülük doğduğu andan itibaren itibaren beş iş günü içinde niteliklerini de belirterek İş Kur’dan talep edilir.
Yükümlülük Doğduğunda Kaç günde Bu Açığını Kapatmak Zorundadır?
Özel sektör işvereni, özürlü açığını yükümlülüğün doğduğu andan itibaren otuz gün içinde karşılamak zorundadır.
İş Kur, özel sektör işvereninin özürlü talep tarihinden itibaren en geç on gün içinde, başvuranlardan nitelikleri uygun özürlüleri durumlarını ve niteliklerini belirten belgelerle birlikte işverene gönderir.
İşveren özürlü açığını, en geç on beş gün içinde, İş Kur tarafından gönderilenler ya da İş Kur internet sayfasından kayıtlı diğer özürlü iş arayanları bizzat seçerek veya kendi imkanlarıyla temin edeceği özürlüler arasından karşılar. İşe alınanları ve alınmayanları, alınmayış nedenlerini de belirterek İş Kur’a bildirir.
İşyeri Çalışma Koşullarının Özürlülere Göre Uyarlanması;
İşverenler, işyerlerini özürlülerin çalışmalarını kolaylaştıracak ve işin özürlü çalışana uygunluğunu sağlayacak şekilde hazırlamak, sağlıkları için gerekli tedbirleri almak, mesleklerinde veya mesleklerine yakın işlerde çalıştırmak, işleriyle ilgili bilgi ve yeteneklerini geliştirmek, çalışmaları için gerekli araç ve gereçleri sağlamak zorundadırlar.Uygun koşulların varlığı halinde çalışma sürelerinin başlangıç ve bitiş saatleri iş kanunlarında belirtilen sürelerden az olmamak koşuluyla, özürlünün durumuna göre belirlenebilir.
Hangi İş Kollarında Özürlü ve Eski Hükümlü Çalıştırılmaz;
Yer altı ve su altı işlerinde özürlü işçi çalıştırılamaz. Ayrıcana sağlık raporlarında belirtilen işleri yapamaz ibaresi var ise o işlerde de çalıştırılmazlar.
Eski hükümlülerin, herhangi bir sınırlama olmaksızın kamuya ait işyerlerinde çalıştırılmaları esastır. Ancak, kamu güvenliği ile ilgili hizmet üreten işyerlerinde eski hükümlü çalıştırılamaz. Bu kapsamdaki işyerleri ilgisine göre, Adalet, Milli Savunma, İçişleri ve Milli Eğitim Bakanlıklarının görüşleri alınarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından tespit edilir.
İdari Para Cezası;
Özürlü ve eski hükümlü çalıştırılmasına ilişkin yükümlülüklerini yerine getirmediği tespit edilen işveren hakkında 4857 sayılı İş Kanununun 101 inci maddesinde belirtilen idari para cezası, aynı 4857sayılı İş Kanununun 108 inci maddesi gereğince, işyerinin bulunduğu yerdeki İş Kur İl Müdürü tarafından doğrudan verilir.
2011 Yılı İçin Çalıştırılmayan her özürlü,eski hükümlü ve çalıştırılmayan her ay için İPC 1.671 TL. Ödenecektir.
İş Kur tarafından, kamu ve özel kesim işyerlerinden iş ve işgücü konularında bilgi istenildiğinde, belirtilen süre içinde bilgi verilmesi zorunludur.
Bu bildirim yükümlülüğüne aykırı hareket eden özel kesim işyerlerine 4904 sayılı Türkiye İş Kurumu Kanununun 20 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi gereğince idari para cezası verilir. Toplanan bilgiler, Kurum hizmetlerinden başka amaçla kullanılamaz. 2011 Yılı için Uygulanacak İPC Miktarı; 2.465 TL..
Sonuç;
İş Kur ile iş arayan işçiler (işsizler), işverenler işlemlerini artık internet sayfası üzerinde yapabilme imkanımız vardır. Bu internet sayfasından işçi ve işverenler her türlü İş Kur işlemini yapabilirler. İş arayabilirler, İşverenler işçi seçebilirler kısacana ihtiyaca cevap verebilecek şekilde dizayn edilmiştir. İş Kur Hizmet standartları belirlenmiştir. İşverenlerin özellikle hata yaptıkları noktalardan biri de özürlü sayısının tespitinde yaşadıkları sıkıntıları da yazımızda nasıl hesaplayacakları konusunda bilgi verdik.
İPC miktarlarını her sene olduğu gibi 2010 yılının değerleri üzerinden yeniden değerleme oranına göre tespit edilmiştir. Özel Sektör işyerlerinde Eski Hükümlüleri zorunlu istihdam etme mecburiyeti kaldırılmıştır. Kamu sektöründe Eski Hükümlü çalıştırma esasları devam etmektedir.
Önemli olan Özürlüleri ve Eski Hükümlüleri üretimin her aşamasına, yetenekleri doğrultusunda değerlendirmeliyiz.. Onları da üreten insanlar seviyesine taşımalıyız. Çalıştıkları ve ürettikleri dönemce Emeklilik haklarını elde edeceklerdir.
Vedat İLKİ
Özel sektör ve Kamu sektör işyerlerinde özürlü çalıştırmanın esaslarında yaşanan tereddütlere yol göstermek, aynı zamanda kamu işyerlerinde eski hükümlü çalıştırma esasları adına yazılmasında fayda olacağı düşüncesiyle köşemize taşıdık. Yönetmeliğin kapsamında iş arayanlar ile işverenlere İş Kur tarafından sunulan hizmetlere ilişkin usul ve esasları belirlemektir. İş Kur portalının etkin kullanılması da amaçlanmıştır.
Yönetmelikteki Tanımlamalara Bakalım;
a) Bir yıldan uzun süreli bir cezadan veya Devlet memuru olmaya engel bir suçtan hüküm giyenleri, cezasını infaz kurumlarında tamamlayanları, cezası ertelenenleri, koşullu salıverilenleri, özel kanunlarda belirtilen şartlardan dolayı istihdam olanağı bulunmayanları ve ömür boyu kamu hizmetlerinden yasaklı bulunanlara Eski Hükümlü denir.
b) Kanun veya Bakanlar Kurulu Kararıyla kamu kurum ve kuruluşlarının işçi kadrolarına gönderilmede veya alınmada öncelik hakkına sahip olduğu belirlenenler ile kamu kurum ve kuruluşlarının sürekli işçi kadrolarında çalışırken, disiplin soruşturması nedeniyle işten çıkarılanlar dışında, tekrar kamu kurum ve kuruluşlarının sürekli işçi kadrolarına yerleşmek isteyenleri Öncelikle İşe Yerleştirilenler olarak tanımlanır.
c) Doğuştan ya da sonradan herhangi bir nedenle bedensel, zihinsel, ruhsal, duyusal ve sosyal yeteneklerini çeşitli derecelerde kaybetmesi nedeniyle toplumsal yaşama uyum sağlama ve günlük gereksinimlerini karşılamada güçlükleri olan ve korunma, bakım, rehabilitasyon, danışmanlık ve destek hizmetlerine ihtiyaç duyan kişilerden çalışma gücünün en az % 40’ından yoksun olduğu sağlık kurulu raporu ile belgelenenleri Özürlüler tanımlanır.
d) 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu kapsamına giren işyerlerinde bir hizmet akdine dayalı ve sigortalı olarak çalışırken 4447 sayılı Kanunun ilgili maddelerinde belirtilen nedenlerle işini kaybeden ve Kuruma başvurarak çalışmaya hazır olduğunu bildiren kimseyi Sigortalı İşsizler tanımlanır.
İş Kur’a Kayıt Olma Esasları;
Bu hizmetlerden yararlanmak için öncelikle işyerinizin İş Kur’a kayıt olması şarttır. İş arayanlar İş Kur’un internet sitesinden kayıt olabilirler. İşverenlerin önceden işyeri kayıtları yapılmış ise onlarda işyeri şifresi alarak internet üzerinden hizmetlerden yararlanabilirler. Özellikle iş arayanlar özürlü ve hükümlü kriterlerini belirlemesinde fayda var. Bununla ilgili belgeleri de başvurularına eklemeliler..
Kayıtta Aranan Şartlar;
İş arayanlar;
a) 14 yaşını bitirmiş olmak,
b) TC Kimlik numarası, yabancılar için İçişleri Bakanlığı tarafından verilen yabancı kimlik numarasına sahip olmak,
c) Özürlüler için Sağlık Kurulu Raporu"na,
d) Eski hükümlüler için "Eski Hükümlü Belgesi"ne,
Bunları belirtmeleri gerekiyor.
İşverenler ise tek şart SGK işyeri sicil numarasına bulunması yeterli olunmaktadır.
Kayıtların Azami Geçerlilik Süresi;
İş arayanların kayıtlarının geçerlilik süresi, bir yıldan az olmamak kaydıyla İş Kur’ca belirlenir. İş Kur tarafından işe yerleştirilenler, iş aramaktan vazgeçtiğini beyan edenler, kayıt verdikleri adresini güncellemeyenlerin İş Kur tarafından iş arayanlar olarak değerlendirilmezler.
Aylık İşgücü Taleplerini İşverenler İnternet Üzerinden Verebilir;
Özel sektör işverenleri işgücü talebi verilmesine ilişkin işlemleri İş Kur sayfasından internet üzerinden yapılabilinir.
Özel sektör işverenlerinden alınan işgücü taleplerine seçme işlemi;
1.) İş Kur ilgili birimlerince,
2.) İşveren tarafından İş Kur’un internet sayfası üzerinden ,talep şartları dikkate alınarak, kayıtlı iş arayanlar arasından yapılır,
İşsizlik Ödeneği Alanların İşe Yerleştirilme Esasları;
1) İşsizlik ödeneği almakta olan sigortalı işsizler, İş Kur’ca önerilen işi aşağıda belirtilen nedenler dışında reddedemez,
a) Sigortalı işsizin, mesleğine uygun ve son çalıştığı işin ücret yada çalışma koşullarına yakın olmayan bir işte çalıştırılmak istenmesi,
b) Sigortalı işsizin eğitim durumuna, yaşına, cinsiyetine, fizik ve sağlık durumuna uygun olmayan bir işte çalıştırılmak istenmesi,
c) İşverenin önerdiği iş sözleşmesinin, iş yasalarında belirlenmiş olan asgari ücret, günlük veya haftalık çalışma süresi, fazla çalışma ücreti, yıllık ücretli izin gibi çalışma koşulları hükümlerine aykırı koşullar içermesi,
ç) Sigortalı işsizin ikamet ettiği yerin belediye mücavir alanı sınırları dışında bir iş olması,
d) İşsizin, önerilen işyerinde daha önce 4857 sayılı İş Kanununun 24/II maddesine istinaden haklı sebeple ayrılmış olması,
2) Önerilen işin haklı neden olmaksızın reddedilmesi halinde işsizlik ödeneği kesilir,
Özürlü ve Eski Hükümlü Çalıştırma Yükümlülüğü;
Çalıştırma yükümlülüğü işverenlere yüklenmiştir.
Özel sektör işyerlerinde;
a) Sanayide 50 veya daha fazla işçi çalıştırdıkları tespit edilen işyerleri % 3 oranında özürlü,
b) Tarım ve orman işlerinin yapıldığı işyerlerinde 51 veya daha fazla işçi çalıştırdıkları % 3 özürlü istihdam etmek zorundalar.
Kamu sektörü işyerlerinde;
a) 50 veya daha fazla işçi çalıştıran kamu işyerlerinde % 4 özürlü ile % 2 eski hükümlü işçiyi,
b) Tarım ve orman işlerinin yapıldığı işyerlerinde 51 veya daha fazla işçi çalıştırdıkları % 4 özürlü ile % 2 eski hükümlü işçiyi,
İstihdam etmek zorundalar.
Özürlü ve Eski Hükümlü Çalıştırmaya Esas Olacak İşçi Sayısının Tespit Edilme Esasları;
a) Belirli yada Belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalıştırılan tüm işçiler dikkate alınır. Kısmi yada Çağrı üzerine çalışanların çalışma süreleri dikkate alınarak tam süreli çalışmaya dönüştürülür, işyerindeki tam süreli işçi sayısına ilave edilir. Şayet kısmi süreli olarak çalıştırılan özürlü ve eski hükümlü işçi bulunması halinde bunlar da çalışma süreleri dikkate alınarak tam süreli çalışmaya dönüştürülür ve toplam işçi sayısından düşülür. Oranın hesaplanmasında yarıma kadar kesirler dikkate alınmaz. Yarım ve daha fazla olan kesirler tama dönüştürülür.
Örneğin;
a) Ltd. Şti.Tek Şubeli olarak kurulmuş. Belirli süreli ve Belirsiz Süreli olarak çalışan sayısı 70 işçi, 10 işçi Kısmi Süreli Sözleşmeli olarak ayda 10 gün çalışıyor.
10 işçi için 100 gün/30gün=3 işçi olacak.
70+3=73 işçi % 3 oranında özürlü çalıştıracak=2 Özürlü çalıştırma zorunluluğu var.
b) İşyerlerindeki işçi sayısının tespitinde yer altı ve su altı işlerinde çalışanlar hesaba katılmaz.
c) 10/6/2004 tarihli ve 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanuna göre kurulan özel güvenlik şirketleri ile kurumların kendi ihtiyacı için kurduğu güvenlik birimlerinde güvenlik elemanı olarak çalışan işçiler özürlü ve eski hükümlü işçi sayısının tespitinde dikkate alınmaz.
Örneğin;
a) Özel Güvenlik Şirketinde özel güvenlik sertifikalı 100 Kişi çalışıyor, İdari işlerde 10 kişi çalışıyor. Buna göre özürlü çalıştırma mecburiyeti yok.
Örneğin;
a) A. Ş. şirketinde Belirsiz süreli işçi sayısı 80 kişi bu sayının içinde 5 kişi şirketin güvenlik sertifikalı elemanı bulunuyor. Bu durumda 75 kişi üzerinden % 3 oranında olmak üzere 2 kişi özürlü çalıştıracaklardır.
b) Özürlü ve eski hükümlünün talebi halinde, işyerlerinde kısmi süreli çalışma yapan işveren tarafından özürlü ve eski hükümlüler kısmi süreli iş sözleşmesiyle de istihdam edilebilir. Zorunlu çalıştırma yükümlülüğü, kısmi süreli çalıştırma ile karşılanmak istendiğinde, kısmi süreli işçi sayısı birinci fıkrada belirtilen usul ile belirlenir.
c) Aynı il sınırları içinde birden fazla işyeri bulunan işverenin bu kapsamda çalıştırmakla yükümlü olduğu işçi sayısı, toplam işçi sayısına göre hesaplanır.
Örneğin;
İstanbul ilinde (A) A.Ş. 70 kişi aynı il içinde çeşitli ilçelerde 10 işyerinde 100 kişi çalışıyor. Toplam olarak 170 kişi çalışıyor .Özürlü işçi sayısı % 3 oranında 5 kişi olacaktır.
e) Çalıştırılan özürlü ve eski hükümlü işçiler, toplam işçi sayısının hesabında dikkate alınmaz.
İş Kur’un Aracılık Hizmeti;
1.) Kamu veya özel sektörün çalıştırmak zorunda olduğu eski hükümlü yada özürlü işçileri İş Kur’dan temin edeceklerdir.
2.) İş Kur aracılığı olmadan kendi imkanları ile özürlü çalıştırılmaya başlanması durumunda özel sektör işverenleri özürlünün işe başlama tarihinden itibaren bu durumu en geç on beş iş günü içinde İş Kur’a bildirmesi ve tescil ettirmesi zorunludur. İş Kur tarafından tescili yapılmayan işçi özürlü statüsünde değerlendirilmez.
3.) İşyerinin işçisi iken özürlü duruma düşenlere öncelik tanınır.
Özel Sektör Özürlü Çalıştırma Yükümlülüğüne Girdiğinde İş Kur’ a Kaç İş gününde Bildirecektir?
Yükümlülük doğduğu andan itibaren itibaren beş iş günü içinde niteliklerini de belirterek İş Kur’dan talep edilir.
Yükümlülük Doğduğunda Kaç günde Bu Açığını Kapatmak Zorundadır?
Özel sektör işvereni, özürlü açığını yükümlülüğün doğduğu andan itibaren otuz gün içinde karşılamak zorundadır.
İş Kur, özel sektör işvereninin özürlü talep tarihinden itibaren en geç on gün içinde, başvuranlardan nitelikleri uygun özürlüleri durumlarını ve niteliklerini belirten belgelerle birlikte işverene gönderir.
İşveren özürlü açığını, en geç on beş gün içinde, İş Kur tarafından gönderilenler ya da İş Kur internet sayfasından kayıtlı diğer özürlü iş arayanları bizzat seçerek veya kendi imkanlarıyla temin edeceği özürlüler arasından karşılar. İşe alınanları ve alınmayanları, alınmayış nedenlerini de belirterek İş Kur’a bildirir.
İşyeri Çalışma Koşullarının Özürlülere Göre Uyarlanması;
İşverenler, işyerlerini özürlülerin çalışmalarını kolaylaştıracak ve işin özürlü çalışana uygunluğunu sağlayacak şekilde hazırlamak, sağlıkları için gerekli tedbirleri almak, mesleklerinde veya mesleklerine yakın işlerde çalıştırmak, işleriyle ilgili bilgi ve yeteneklerini geliştirmek, çalışmaları için gerekli araç ve gereçleri sağlamak zorundadırlar.Uygun koşulların varlığı halinde çalışma sürelerinin başlangıç ve bitiş saatleri iş kanunlarında belirtilen sürelerden az olmamak koşuluyla, özürlünün durumuna göre belirlenebilir.
Hangi İş Kollarında Özürlü ve Eski Hükümlü Çalıştırılmaz;
Yer altı ve su altı işlerinde özürlü işçi çalıştırılamaz. Ayrıcana sağlık raporlarında belirtilen işleri yapamaz ibaresi var ise o işlerde de çalıştırılmazlar.
Eski hükümlülerin, herhangi bir sınırlama olmaksızın kamuya ait işyerlerinde çalıştırılmaları esastır. Ancak, kamu güvenliği ile ilgili hizmet üreten işyerlerinde eski hükümlü çalıştırılamaz. Bu kapsamdaki işyerleri ilgisine göre, Adalet, Milli Savunma, İçişleri ve Milli Eğitim Bakanlıklarının görüşleri alınarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından tespit edilir.
İdari Para Cezası;
Özürlü ve eski hükümlü çalıştırılmasına ilişkin yükümlülüklerini yerine getirmediği tespit edilen işveren hakkında 4857 sayılı İş Kanununun 101 inci maddesinde belirtilen idari para cezası, aynı 4857sayılı İş Kanununun 108 inci maddesi gereğince, işyerinin bulunduğu yerdeki İş Kur İl Müdürü tarafından doğrudan verilir.
2011 Yılı İçin Çalıştırılmayan her özürlü,eski hükümlü ve çalıştırılmayan her ay için İPC 1.671 TL. Ödenecektir.
İş Kur tarafından, kamu ve özel kesim işyerlerinden iş ve işgücü konularında bilgi istenildiğinde, belirtilen süre içinde bilgi verilmesi zorunludur.
Bu bildirim yükümlülüğüne aykırı hareket eden özel kesim işyerlerine 4904 sayılı Türkiye İş Kurumu Kanununun 20 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi gereğince idari para cezası verilir. Toplanan bilgiler, Kurum hizmetlerinden başka amaçla kullanılamaz. 2011 Yılı için Uygulanacak İPC Miktarı; 2.465 TL..
Sonuç;
İş Kur ile iş arayan işçiler (işsizler), işverenler işlemlerini artık internet sayfası üzerinde yapabilme imkanımız vardır. Bu internet sayfasından işçi ve işverenler her türlü İş Kur işlemini yapabilirler. İş arayabilirler, İşverenler işçi seçebilirler kısacana ihtiyaca cevap verebilecek şekilde dizayn edilmiştir. İş Kur Hizmet standartları belirlenmiştir. İşverenlerin özellikle hata yaptıkları noktalardan biri de özürlü sayısının tespitinde yaşadıkları sıkıntıları da yazımızda nasıl hesaplayacakları konusunda bilgi verdik.
İPC miktarlarını her sene olduğu gibi 2010 yılının değerleri üzerinden yeniden değerleme oranına göre tespit edilmiştir. Özel Sektör işyerlerinde Eski Hükümlüleri zorunlu istihdam etme mecburiyeti kaldırılmıştır. Kamu sektöründe Eski Hükümlü çalıştırma esasları devam etmektedir.
Önemli olan Özürlüleri ve Eski Hükümlüleri üretimin her aşamasına, yetenekleri doğrultusunda değerlendirmeliyiz.. Onları da üreten insanlar seviyesine taşımalıyız. Çalıştıkları ve ürettikleri dönemce Emeklilik haklarını elde edeceklerdir.
Vedat İLKİ
